جراحی تعویض مفصل زانو
در صورتی که زانوی شما در اثر یک بیماری التهابی یا آسیبهای فیزیکی دچار اشکال شده باشد، احتمالا نخواهید توانست زانویتان را به خوبی حرکت دهید. این محدودیت در حرکت میتواند شما را از انجام فعالیتهای بسیار ساده نیز ناتوان کند. ممکن است حین فعالیت، در زانوی خود احساس درد شدید کنید و این درد حتی در حالت استراحت و درازکشیده نیز پایدار باقی بماند. در صورتی که درمانهای حمایتی و دارویی نتوانند به بهبود وضعیت شما کمک کنند، آخرین قدم عمل جراحی تعویض مفصل زانو خواهد بود.
عمل جراحی تعویض مفصل زانو که اصطلاحا آرتروپلاستی زانو نیز نامیده میشود، یک عمل جراحی بسیار شایع میباشد. این عمل جراحی به افرادی که مفصل زانویشان دچار التهاب، فرسودگی یا آسیبهای فیزیکی شده است، کمک میکند تا توان عملکردی خود را دوباره به دست آورند و از درد ناتوانکننده زانو رهایی یابند. در این روش، بخشهایی از مفصل زانو با پروتز مفصلی جایگزین میشود و عملکرد آن تا حدود بسیار خوبی باز میگردد. در صورتی که تمایل دارید تا درباره این عمل بیشتر بدانید با ما تا آخر این مقاله همراه باشید.
در مفصل زانو، بافت انعطاف پذیر و ارتجاعی غضروفی وجود دارد که باعث تسهیل حرکت آن میشود اما در اثر تخریب تدریجی این غضروف در اثر ضربه و آسیب، روماتیسم مفصلی، آرتروز و پوکی استخوان، اصطکاک افزایش یافته و سبب ساییدگی استخوان و بروز درد شدید در زانو میشود. برای کسانی که درد شدید و بی وقفه در ناحیه زانو دارند، دچار محدودت حرکتی هستند، دفورمیتی زانو دارند، درمان غیر جراحی در آنها بی اثر است و… عمل جراحی تعویض مفصل زانو توصیه میشود. در این مقاله به توضیح کامل این عمل جراحی و روشهای آن میپردازیم.
عمل جراحی تعویض مفصل زانو توسط دکتر آقاعلیخانی
عوامل آسیبرسان به زانو
عوامل زیادی وجود دارند که میتوانند باعث آسیب به مفصل زانو شوند، اما اغلب این آسیبها ماهیت التهابی دارند. استئوآرتریت که شیوع بسیار بالایی نیز دارد، یک بیماری فرساینده مفاصل مختلف به خصوص مفصل زانو میباشد. این بیماری به دلیل فرسایشی که در مفصل زانو ایجاد میکند، باعث آسیب به مفصل و نیز استخوانهای اطراف آن میشود. عامل شایع دیگر، بیماری آرتریت روماتوئید میباشد. این بیماری با تاثیر بر غشای مفصلی که اصطلاحا غشای ساینوویال نامیده میشود، منجر به ایجاد درد و خشکی در مفصل میگردد. آسیبهای فیزیکی (تروما) نیز میتوانند با ایجاد التهاب در مفصل زانو، باعث تخریب مفصلی شوند.
اما چه بخشهایی از زانو ممکن است در این فرایندهای التهابی آسیب ببینند؟
آشنایی با ساختار و آناتومی مفصل زانو
در وهله نخست باید بدانیم که مفصل چیست؟ مفصل به فضای شکل گرفته در محل اتصال دو یا چند استخوان گفته می شود. این فضا دارای چندین جزء است که هر کدام از این اجزا، نقش خاصی را ایفا میکنند. بخشهای مختلف مفصل زانو شامل موارد زیر میباشد:
- غضروف ساختاری در مفصل است که انتهای هر استخوان را میپوشاند و وظیفه کاهش اصطکاک و جلوگیری از وارد آمدن فشارهای ناگهانی به استخوانها را دارد.
- غشای ساینوویال یک بافت فعال در اطراف مفصل است که مایع ساینوویال را به داخل مفصل ترشح میکند. مایع ساینوویال، مایعی لزج و شفاف است که مانند یک لوبریکانت، به حرکت روان و نرم استخوانها در داخل مفصل کمک میکند.
- لیگامانها نوعی بافت پیوندی محکم و الاستیک هستند که مفصل را احاطه کردهاند. این ساختارهای مستحکم، وظیفه حمایت از مفصل و محدود کردن حرکات آن را بر عهده دارند.
- تاندونها نیز مانند لیگامانها یک بافت پیوندی محکم و الاستیک به شمار میروند؛ با این تفاوت که این ساختار وظیفه اتصال عضله به استخوان را دارد و باعث حرکت مفصل در جهات مختلف می شود.
- منیسک به عنوان ضربهگیر عمل میکند. این ساختار میتواند با جذب ضربات و فشارهای ناگهانی از ایجاد آسیب به مفصل و استخوان جلوگیری کند. علاوه بر این، منیسک سطح مقطع تماسی در داخل مفصل را نیز افزایش میدهد.
مفصل زانو از بالا به استخوان ران یا فمور و از پایین به استخوان درشتنی یا تیبیا محدود میشود. علاوه بر این دو استخوان، استخوان کوچک دیگری نیز در جلوی مفصل قرار گرفته و کشکک یا پاتلا نام دارد.
علل انجام جراحی تعویض مفصل زانو
انجام جراحی تعویض مفصل زانو به دلایل مختلفی انجام میشود. برخی از این دلایل عبارتند از:
- آسیب واردشده: در صورتی که زانو آسیب ببیند و بیماری بستری شود که عملکرد مفصل را محدود میکند، جراحی تعویض مفصل زانو ممکن است لازم شود.
- التهاب مفصل: بیماریهای روماتیسمی مانند آرتروز زانو میتواند به التهاب و تخریب مفصل زانو منجر شود. در موارد شدید، تعویض مفصل زانو ممکن است برای بهبود علائم و رفع درد نیاز باشد.
- آرتروز زانو: آرتروز یا سایر بیماریهای تخریبی مفصل زانو میتواند باعث تخریب ضروری مفصل شود و در نتیجه تعویض مفصل مورد نیاز باشد.
- مشکل مفصل زانو ناشی از افزایش سن: فرایند طبیعی پیری میتواند باعث خرابی و دچار مشکل کردن عملکرد مفصل زانو شود و نیاز به تعویض مفصل را ایجاد کند.
- عدم بهبود با روشهای غیر جراحی: در برخی موارد، روشهای غیر جراحی از جمله فیزیوتراپی، داروها و روشهای تسکین درد نتیجه مطلوبی نداشته و تعویض مفصل زانو میتواند بهبودی بیشتر را فراهم کند.
تصمیم نهایی برای انجام جراحی تعویض مفصل زانو بستگی به مشاوره پزشک و بررسی دقیق وضعیت بالینی فرد دارد و همیشه بهتر است با دکتر آقاعلیخانی در مورد گزینهها، مزایا و معایب جراحی مشورت کنید.
عمل جراحی تعویض مفصل زانو به چه افرادی توصیه میشود؟
با توجه به اینکه عمل جراحی تعویض مفصل زانو یک عمل جراحی ماژور به شمار میرود، بدیهی است که سختگیریهایی نیز برای انجام آن در نظر گرفته شود. این عمل تنها در شرایطی به بیمار توصیه میشود که با وجود انجام سایر مداخلات غیرجراحی اعم از فیزیوتراپی یا تجویز استروئید، درد به صورت پایدار باقی بماند و میزان تحرک مفصل همچنان کاهش یافته باقی باشد. به صورت دقیقتر اگر بخواهیم بگوییم، در صورت وجود شرایط زیر، پزشک میتواند انجام این عمل را توصیه کند:
- درد شدید یا خشکیای که مانع از انجام فعالیتهای عادی فرد مثل پیادهروی، بالا رفتن از پلهها یا حتی نشستن و بلند شدن از روی صندلی شود.
- درد متوسط یا شدیدی که حتی در حین استراحت نیز وجود داشته باشد.
- التهاب مزمن زانو و تورمی که با استراحت یا مصرف داروها بهبود پیدا نکرده باشد.
- بدشکلیهای زانو
- در صورتی که التهاب زانو به هیچکدام از مداخلات درمانی، پاسخ قابل توجهی نداده باشد.
انواع روش های تعویض مفصل زانو
با توجه به شدت آسیب و در نظر گرفتن شرایط بیمار، عمل جراحی تعویض مفصل زانو به دو شکل ممکن است انجام بگیرد:
جراحی تعویض کامل مفصل زانو (Total Knee Replacement): در این روش، هر دو طرف مفصل تعویض میشوند.
جراحی تعویض نیمه مفصل زانو (Partial Knee Replacement): تنها یک طرف مفصل تعویض خواهد شد. این روش سادهتر است و طول مدت نقاهت بیمار کوتاهتر خواهد بود.
تعویض کامل مفصل زانو
عمل جراحی تعویض کامل مفصل زانو که توسط دکتر آقاعلیخانی و سایر پزشکان انجام میشود، معمولاً شامل تعویض مفصل سطحی انتهای استخوان ران، مفصل سطحی بالای استخوان ساق پا و تعویض سطح زیر کاسه زانو با یک پروتز صاف پلاستیکی است و پزشکان در طول جراحی ترجیح میدهند تا حد امکان کشکک طبیعی زانو را حفظ کنند.
تعویض یکپارچه یا جزئی مفصل زانو
زانو از سه بخش میانی، جانبی و کاسه زانو تشکیل شده است و در صورتی که آرتروز فقط یک سمت زانو را تحت تأثیر قرار داده باشد، آن قسمت تعویض میشود. این روش سرعت بهبودی بیشتری دارد و برای هر سنی قابل انجام است اما در افراد جوان تر امکان حفظ استخوان بیشتر از افراد مسن انجام میشود.
تعویض کاسه زانو یا آرتروپلاستی پاتلوفومورال
تعویض کاسه زانو شامل تعویض سطح زیرین کاسه زانو و گودی زانو که تنها قسمتهای تحت تأثیر آرتروز هستند، میشود. معمولاً اغلب پزشکان از روش تعویض کامل مفصل زانو به جای تعویض کاسه زانو استفاده میکنند؛ زیرا این روش با شکست بیشتری رو به رو است.
جراحی اصلاحی مفصل زانو
جراحی اصلاحی مفصل زانو زمانی انجام میشود که فرد نیاز به تعویض دوم یا سوم در یک زانوی خود داشته باشد و یا به آرتروز شدید مبتلا باشد. در این جراحی، معمولاً میله بلندتری در مفصل زانو کار گذاشته میشود و به زانو اجازه میدهد تا در استخوان ثابت بماند.
دوره نقاهت عمل جراحی تعویض مفصل زانو
- پس از عمل، بیمار به مدت 3 تا 5 روز در بیمارستان بستری میشود.
- بیمار باید از زخمها و بخیهها مراقبت کند و رژیم غذایی مناسبی داشته باشد.
- مصرف ویتامین و مکمل
- پزشک داروهای ضد درد برای کنترل درد، تورم و ناراحتی تجویز میکند.
- همچنین داروهایی نیز برای جلوگیری از تشکیل لخته خون توسط پزشک تجویز میشود.
- بیمار باید تا زمان بهبودی کامل از حرکت کردن و راه رفتن بر روی پا خودداری کرده و در صورت نیاز از عصای زیر بغل استفاده کند.
- مراجعه و انجام مرتب جلسات فیزیوتراپی میتواند به کاهش درد و تقویت زانو کمک کند.
- همچنین توصیه میشود بیمار تمرینات مناسب منزل را انجام داده و در صورت درد داشتن حتماً به فیزیوتراپ اطلاع دهد.
طول دوره نقاهت جراحی تعویض مفصل زانو در هر فردی متفاوت است و بیمار بین 3 تا 6 هفته باید استراحت و مراقبت لازم را انجام دهد تا به زندگی عادی خود بازگردد.
آمادگیهای مربوط به قبل از جراحی تعویض مفصل زانو
عمل جراحی تعویض مفصل زانو، دو سو دارد. یک سوی آن پزشک جراح است و سوی دیگر، خود بیمار. برای آنکه این عمل جراحی موفقیت آمیز باشد، هم پزشک و هم بیمار نقش تعیین کننده خواهند داشت. بهتر است بیمار در مورد این جراحی، دوره نقاهت خود، علایم خطر و عوارض احتمالی این عمل جراحی اطلاعات کافی کسب کند تا در صورت ایجاد مشکل، بتواند با پزشک معالج خود تماس بگیرد
پیش از عمل، لازم است تا وضعیت سلامتی شما مورد ارزیابی قرار بگیرد. پزشک با انجام معاینات کافی و ارجاع شما برای انجام آزمایشات مختلف از سلامت شما اطمینان حاصل خواهد کرد. در صورتی که هر گونه دارو، حتی داروهای گیاهی و مکمل را مصرف میکنید، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد قبل از انجام جراحی، مصرف برخی از داروها را متوقف کنید.
تا جایی که در توان دارید فعالیت کنید. انجام فعالیتهای ورزشی کنترل شده پیش از عمل، عضلات اطراف مفصل زانوی شما را تقویت میکند و باعث میشود دوره نقاهت کوتاهتر و کمعارضهتری را تجربه کنید. توصیه میکنیم از چند ماه قبل از عمل، ورزشهای سادهای مثل پیادهروی یا شنا کردن را انجام دهید. همچنین میتوانید از یک فیزیوتراپیست نیز برای این منظور کمک بگیرید.
بعد از عمل جراحی
بعد از انجام عمل جراحی، حدود ۳ تا ۵ روز را در بیمارستان بستری خواهید بود. سپس با تصمیم پزشک، مرخص خواهید شد و به خانه باز خواهید گشت. لازم است در دوره نقاهت تحت نظر یک فیزیوتراپیست به انجام تمرینهای ورزشی و تقویتی بپردازید. ممکن است تا ۶ هفته برای راه رفتن عادی نیاز به واکر داشته باشید، اما بسیاری از افراد بعد از هفته ششم میتوانند واکر را کنار بگذارند. کامل شدن دوره درمان و بهبودی قطعی ممکن است از یک تا ۲ سال به طول بیانجامد.
بهترین جراح برای تعویض مفصل زانو
اگر از درد زانو رنج میبرید و پس از مشورت با پزشک و انجام آزمایشات مختلف به این نتیجه رسیدهاید که باید عمل جراحی تعویض مفصل زانو انجام دهید، بهتر است به دنبال بهترین جراح برای انجام این عمل جراحی مهم باشید. دکتر آقاعلیخانی از جمله متخصصین با تجربه در زمینه انجام عمل جراحی تعویض مفصل زانو است و رضایت بیماران و استفاده از دانش به روز این پزشک باعث مراجعه بیماران از سایر نقاط کشور به ایشان شده است.
به منظور تحقیق و بررسی درباره این پزشک حاذق میتوانید به شبکههای مجازی و سایتها مراجعه کنید و پس از مطالعه و تحقیق، تصمیم خود را بگیرید و به ایشان مراجعه کنید. مطمئن باشید که دکتر آقاعلیخانی بهترین شیوه درمانی را برای بیماران خود استفاده میکند تا به دردهای آنها پایان دهد.
عوارض احتمالی عمل جراحی تعویض مفصل زانو
همانطور که گفته شد، عمل جراحی تعویض مفصل زانو یک عمل ماژور به شمار میرود و آگاهی بیمار از عوارض احتمالی بسیار حائز اهمیت است. عوارض ناشی از این جراحی بسیار نادرند و تعداد کمی از افراد ممکن است برخی از این عوارض را تجربه کنند. این عوارض شامل موارد زیر است:
- عفونت: شامل عفونت زخم جراحی و عفونت خود مفصل زانو می باشد. این عفونتها در هر زمانی پس از عمل ممکن است ایجاد شوند. در صورتی که عفونت، سطحی و کوچک باشد میتوان با تجویز آنتیبیوتیک آن را درمان کرد؛ اما در عفونتهای عمیق و عفونتهایی که خود مفصل را درگیر کنند، پزشک ممکن است ناچار به تعویض مفصل نیز شود
- ایجاد لختههای خونی در وریدهای پا: لختههای خونی از عوارض شایع جراحی تعویض مفصل زانو میباشد. در صورتی که این لختهها حرکت کنند و به عروق ریوی برسند، میتوانند به صورت بالقوه تهدیدکننده حیات باشند.
- عوارض مربوط به پروتز: با گذشت زمان، سطح برخی از پروتزها ممکن است دچار فرسودگی شده و دیگر استحکام سابق را نداشته باشد. عارضه دیگر مرتبط با پروتزها، تغییر زاویه دادن آنهاست که منجر به محدودیت حرکت زانو میشود. این اتفاق بیشتر در افرادی رخ میدهد که پیش از عمل، تحرک کافی را نداشتهاند.
- باقیماندن درد در زانو: این عارضه بسیار نادر بوده و فقط تعداد بسیار کمی ممکن است آن را تجربه کنند. به صورت کلی جای نگرانی از این بابت وجود ندارد.
- آسیبهای مرتبط با جراحی: هرچند نادر، اما ممکن است در حین یا بعد از جراحی، شکستگی در استخوانهای اطراف مفصل رخ دهد. علاوه بر استخوان، عروق خونی و رشتههای عصبی اطراف مفصل نیز ممکن است آسیب ببینند.
عمل جراحی تعویض مفصل زانو جزو اعمال کم عارضه و بسیار شایع میباشد. فراموش نکنید که نقش بیمار در روند بهبودی خود و تکمیل دوره نقاهت بسیار حائز اهمیت است و بیمار میبایست تا جای ممکن، در مورد بیماری خود اطلاعات کسب کند و اصول درمانی و ایمنی را رعایت نماید.
جمع بندی
جراحی تعویض مفصل زانو، جراحی است که به منظور کاهش درد و ناراحتی بیمارانی که دچار تخریب تدریجی غضروف زانو شدهاند، روماتیسم مفصلی، آرتروز و پوکی استخوان دارند و یا مفصل زانوی آنها دچار آسیب دیدگی شده است، استفاده میشود و بسته به میزان و شدت آسیب دیدگی و عارضه، انواع مختلفی دارد. پس از عمل جراحی توصیه میشود بیمار دستورات پزشک را با دقت و به درستی انجام دهد. استراحت کافی داشته باشد و به پای جراحی شده فشاری وارد نکند تا روند بهبودی سریعاً طی شود.
خسته نباشید ممنون از مطالب خوبتون من هفته پیش این عمل رو انجام دادم و الان یکم بهتر شدم میخواستم ببینم بعد از عمل میتونم به کارهای روزمره برسم یا تا چند ماه باید استراحت کنم؟ممنون