آیا پلاسمای غنی از پلاکت میتواند به آسیب زانو کمک کند؟
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یک روش درمانی جدید است که به احتمال زیاد میتواند آسیبهای دردناک زانو را بهبود بخشد. شایعه شده است که برخی ورزشکاران مطرح جهان از جمله رافائل نادال نیز تحت درمان تزریق پلاسمای غنی از پلاکت قرار گرفتهاند.
در این روش درمانی جدید، از پلاسمای خون هر فرد برای درمان خود آن فرد استفاده میشود و طرفداران آن بر این عقیده هستند که این روش درمانی ارائه دهنده درمانی پیشرفته برای صدمات ناتوانکننده قبلی از جمله مشکلات دردناک زانو به دلیل آرتروز است.
پلاسمای غنی از پلاکت چیست؟
پلاکتها، قطعاتی از سلولهای خون هستند که حاوی پروتئینهای مختلفی به نام فاکتورهای رشد میباشند و بیشتر به دلیل داشتن توانایی در کمک به لخته شدن خون شناخته میشوند.
این فرآیند شامل جداسازی سلولهای خونی از پلاسما یا همان قسمت مایع خون است که حاوی غلظت بالاتر از حد معمول پلاکت میباشد و پزشک میتواند آن را به ناحیه آسیب دیده مورد نظر تزریق کند.
پلاسمای غنی از پلاکت برای درمان چه مواردی مورد استفاده قرار میگیرد؟
پی آر پی زانو برای درمان موارد مختلفی کاربرد دارد که رایجترین آنها عبارت است از:
- آرتروز
- بی ثباتی و درد مفاصل مختلف
- رگ به رگ شدن و کشیدگی
- سندرم تونل کارپال
- صدمات زانو، شانه، آرنج و دیگر مفاصل
- درد مزمن
با توجه به این که محققان فکر میکنند که فاکتورهای رشد نقش بسیار مهمی در بهبودی دارند، اما به طور دقق مشخص نیست که پلاسمای غنی از پلاکت چگونه موجب بهبودی افراد میشود. نتیجه حاصل از پی آر پی برای همه یکسان نیست و افرادی که نتیجه مورد نظر خود را میگیرند معمولا کاهش درد چند هفتهای را تجربه میکنند که تقریبا دائمی است. در صورت بازگشت مجدد درد، احتمالا فوق تخصص زانو از روشهای درمانی دیگری استفاده میکند.
مقایسه درمان زانو با استفاده از پلاسمای غنی از پروتئین و پلاسمای غنی از پلاکت
در برخی از مقالات که در مورد پلاسمای غنی از پلاکت نوشته شده است، مطالبی در مورد پلاسمای غنی از پروتئین نیز مطرح میشود. این مطالب معمولا گیجکننده هستند، اما بهتر است بدانید که اساسا هر دوی این اصطلاحها دارای یک معنا و مفهوم میباشند.
پلاکتهای خون و پلاسما هر دو غنی از پروتئین هستند و این پروتئینها شامل فاکتورهای رشد و ترکیبات متعددی میباشند که موجب بهبودی ناحیه آسیب دیده میشوند. در نتیجه، هر دو اصطلاح قابل قبول میباشد.
آیا درمان زانو با پلاسمای غنی از پلاکت موثر است؟
همانطور که گفته شد، تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یک روش درمانی جدید است و تحقیقات انجام شده توسط دانشمندان نشان میدهد که این روش میتواند برای درمان زانو درد بسیار موثر باشد.
در سال 2006، یک مطالعه بر روی بیماران مبتلا به تاندونوز آرنج، بهبودی 60% افرادی که تحت تزریق پلاسمای غنی از پلاکت بودند را نشان داد.
در سال 2009، یک مطالعه اثرات تزریق پلاسمای غنی از پلاکت را بر روی 100 نفر با ضایعات غضروفی دژنراتیو در زانوهایشان ارزیابی کرد. پس از گذشت 6 ماه، بهبودی قابل توجهی در دردهای آنها مشاهده شد و پس از گذشت 12 ماه، برخی از افراد دوباره درد را تجربه کردند که نشان دهنده نیاز به درمانهای بعدی بود.
در سال 2012، یک مطالعه بر روی 120 بیمار مبتلا به درجات مختلف استئوآرتریت زانو، تزریق پلاسمای غنی از پلاکت و تزریق اسید هیالورونیک را باهم مقایسه کرد. افرادی که پلاسمای غنی از پلاکت را تزریق کرده بودند، بهبودی بیشتری در درد و عملکرد خود احساس میکردند.
در سال 2013، یک مطالعه بر روی 78 بیمار مبتلا به استئوآرتریت در هر دو زانو انجام شد. افرادی که پلاسمای غنی از پلاکت تزریق کرده بودند نسبت به افرادی که دارونما تزریق کرده بودند، کاهش قابل توجهی در درد داشتند.
اکثر مطالعات انجام شده نشان میدهد که افراد پس از تزریق پلاسمای غنی از پلاکت، عوارضی نداشتهاند یا مقدار آن بسیار کم بوده است. در نتیجه میتوان گفت، پلاسمای غنی از پلاکت یک جایگزین ایمن و کمتر تهاجمی برای جراحی زانو محسوب میشود و احتمال بروز واکنشهای آلرژیک در آن بسیار پایین است.
در طول درمان و پس از درمان با پلاسمای غنی از پلاکت چه انتظاری باید داشت؟
ابتدا پزشک از ورید خون میگیرد و اجزای مختلف خون را با استفاده از دستگاه از یکدیگر جدا میکند. سپس پلاسمای غنی از پلاکت ایجاد شده را با استفاده از سرنگ برداشته و به ناحیه مورد نظر تزریق میکند. گاهی در طول این فرآیند از دستگاه اولتراسوند به منظور یافتن محل دقیق تزریق استفاده میشود.
تزریق معمولا 1 الی 2 دقیقه طول میکشد و درد ناشی از آن ممکن است با توجه به میزان حساسیت مفصل و محل تزریق آن متغیر باشد. برای کاهش درد در طول تزریق، بهتر است آرامش خود را حفظ کرده و نفس عمیق بکشید.
پس از تزریق ممکن است محل تزریق کمی حساس باشد، در برخی افراد نیز ممکن است زخم کوچک یا کبودی دیده شود.
در هفتههای پس از تزریق، به منظور افزایش احتمال اثربخشی درمان لازم است بیمار اقدامات زیر را انجام دهد:
- اجتناب از انجام ورزشهای شدید به خصوص حرکاتی که موجب ایجاد وزن بر روی مفصل تحت درمان میشود.
- اجتناب از مصرف داروهای ضد التهابی مانند آسپرین و ایبوپروفن که موجب اختلال در درمان میشود.
- استفاده از آتل به منظور تثبیت مفصل در چند هفته اول
- استفاده از عصا به منظور وارد نشدن فشار وزن بدن بر مفصل
- استفاده از کمپرس سرد برای کاهش درد و تورم
- قرار دادن مفصل آسیب دیده در ارتفاعی بالاتر از سطح بدن
- رعایت تمامی نکات و پیروی از دستورات پزشک
- مراجعه به پزشک در صورت درد و تورم شدید
- فیزیوتراپی به منظور افزایش دامنه حرکتی مفصل و جلوگیری از عوارض بعدی
منبع: medicalnewstoday