عفونت پس از جراحی یا شکستگی
به ورود، رشد و نمو میکروب ها یا انگل ها در یک زخم یا اندام موجود زنده، عفونت می گویند. موجودی که میکروب از آن برای رشد و نمو استفاده می کند، میزبان نام دارد. در صورتی که عفونت رخ دهد، بدن میزبان پاسخی التهابی به آن خواهد داد و این پاسخ باعث بروز علایم بیماری در وی می شود. عامل بیماری زا شامل انواع انگل، ویروس، پریون، باکتری، قارچ و ویروئید می باشد.
اصطلاح Osteosynthesis Associated Infection (OAI) اصطلاحی است که برای عفونت های پس از شکستگی یا جراحی فیکساسیون شکستگی، به کار می رود. استفاده از ایمپلنت و مفصل مصنوعی نیز احتمال ایجاد عفونت را افزایش می دهد. همه شکستگی ها منجر به ایجاد عفونت نمی شوند؛ بلکه عفونت اغلب پس از شکستگی های باز به وجود می آید. عفونت های شکستگی می توانند به صورت سطحی یا عمقی باشند. در عفونت سطحی، فقط پوست زخمی شده دچار عفونت می شود. اگر عفونت در محل شکستگی و در بافت استخوان گسترش یابد ایجاد عفونت عمقی یا استئومیلیت عفونی (Infected Osteomyelitis) می کند. به دلیل کاهش میزان خون رسانی در استخوان ها نسبت به بافت های دیگر و کاهش امکان دسترسی آنتی بیوتیک به آنها، درمان این نوع عفونت مشکل تر می باشد.
علل ایجاد عفونت
- شکستگی باز: پوست به عنوان مانعی در برابر آلودگی های خارجی از جمله باکتری ها عمل می کند. اگر شکستگی استخوان به گونه ای باشد که پوست را بشکافد، استخوان در معرض آلودگی ها قرار می گیرد و احتمال ایجاد عفونت بیش تر می شود. البته در زخمهای عمیق نیز هرچه عمق زخم بیشتر باشد احتمال آلودگی به وسیله عوامل بیماری زا بیشتر خواهد بود.
- جراحی: پزشک حین جراحی، از طریق شکافتن پوست و بافت های نرم اطراف به استخوان شکسته شده می رسد. احتمال عفونت در این شرایط کم است و با تجویز آنتی بیوتیک قبل از انجام جراحی، تا حد زیادی قابل پیش گیری می باشد. ممکن است عفونت مدت ها پس از بهبودی اتفاق بیفتد. این حالت زمانی اتفاق می افتد که عامل عفونی طی یک روش جراحی دیگر مثل کشیدن دندان، وارد بدن شود و به ایمپلنت های مورد استفاده برای درمان شکستگی راه پیدا کند.
بیشتر بدانید: همه چیز درباره شکستگی مچ دست
عوامل خطر
بیماری های مزمنی که سبب کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن می شوند، ریسک ایجاد عفونت پس از جراحی و شکستگی را افزایش می دهند. برخی از این بیماری ها عبارتند از:
- دیابت
- بیماریهای نقص ایمنی همچون بیماران مبتلا به ایدز
- آرتریت روماتویید
سبک زندگی فرد نیز در ایجاد عفونت پس از شکستگی و جراحی بسیار تاثیرگذار است. عواملی همچون کشیدن سیگار و سایر محصولات نیکوتین دار، اضافه وزن، تغذیه نامناسب و عدم رعایت بهداشت، فرد را بیش تر در معرض خطر قرار می دهند.
علائم و نشانه های عفونت
- افزایش درد در محل شکستگی یا جراحی
- گرمی
- قرمزی
- تورم اطراف ناحیه درگیر
- تجمع چرک
- علائم عمومی مثل تب و تعریق شبانه
- اگر ناحیه آسیب دیده نزدیک به مفصل باشد، فرد دچار درد مفصلی و محدودیت حرکتی می شود.
در OAI علائم معمولا طی یک ماه پس از شکستگی یا جراحی بروز پیدا می کنند. استفاده از گچ ممکن است علائم منطقه ای عفونت را پنهان کند.
تشخیص
پزشک با گرفتن شرح حال و بررسی علائم بالینی مثل وجود گرمی، قرمزی، تورم، درد و محدودیت حرکتی در محل مفصل به وجود عفونت شک میکند. در ادامه برای قطعی کردن تشخیص بررسیهای درخواست انجام بررسیهای تکمیلی میدهد که به قرار زیر هستند:
- آزمایش خون: افزایش گلبول های سفید و فاکتورهای التهابی هم چون ESR و CRP به تشخیص کمک می کنند. کشت خون نیز ممکن است در برخی موارد مثبت شود.
- تصویربرداری: استفاده از عکس ساده، CT Scan و MRI
- در عفونت هایی که نزدیک به مفاصل بدن هستند، ممکن است پزشک اقدام به تخلیه مایع مفصلی و بررسی آن نماید.
- در صورتی که در بدن فرد ایمپلنت وجود دارد، می توان از مایع اطراف ایمپلنت به منظور کشت، نمونه تهیه کرد.
بیشتر بخوانید: هر آنچه درباره شکستگی لیسفرانک باید بدانید
درمان
- درمان عفونت پس از شکستگی: باید به سرعت برای فرد آنتی بیوتیک شروع شود. پزشک باید زخم را تمیز کند و آلودگی های روی پوست، بافت های نرم و استخوان را تا حد ممکن از بین ببرد. به این پروسه دبریدمان گفته می شود و معمولا در اتاق عمل انجام می گیرد. پس از جراحی، محل زخم بخیه نمی خورد. اگر عفونت حاد درمان نشود تبدیل به عفونت مزمن می شود که درمان این حالت سخت تر بوده و فرد ممکن است نیازمند جراحی پیچیدهتری برای از بین بردن توده های چرکی به وجود آمده در استخوان شود. پزشک در حین عمل از بافت های اطراف نمونهبرداری می کند. این کار به تعیین نوع دقیق باکتری بیماری زا و تجویز بهترین آنتیبیوتیک کمک میکند. درمان آنتی بیوتیکی باید حدود ۶ الی ۱۲ هفته ادامه پیدا کند. اگر عفونت بسیار شدید باشد، ممکن است فرد به آمپوتاسیون یا قطع اندام نیاز پیدا کند.
- درمان عفونت پس از جراحی: اگر عفونت سطحی باشد ( فقط پوست و زیر پوست را درگیر کرده باشد)، درمان به کمک جراحی و تجویز آنتی بیوتیک صورت می گیرد. در صورتی که عفونت به استخوان و ایمپلنت سرایت کرده باشد درمان مشکل تر می شود و ممکن است فرد نیاز به خارج کردن ایمپلنت داشته باشد.
پیشگیری از عفونت به دنبال شکستگی
- در برخورد با شکستگی های باز بهتر است به سرعت آنها را پانسمان کنیم تا از ورود میکروب های بیشتر به درون زخم جلوگیری کنیم.
- بهتر است زخم در اتاق عمل تمیز شده و اجسام خارجی نظیر پارچه لباس یا خرده شیشه از درون زخم خارج شوند.
- بافتهای مرده باید به کمک ابزارهای دبریدمان از محل زخم جدا شوند.
- اگر زخم خیلی آلوده باشد، بهتر است پزشک پس از عمل زخم را به طور کامل بخیه نزند.
- باید از تجمع خون ریزی در محل زخم جلوگیری کرد؛ چرا که وجود خون، محیط بسیار مناسبی برای رشد باکتری ها فراهم میکند.
- برای تکمیل درمان و از بین بردن عفونت باید از درمانهای آنتی بیوتیکی استفاده شود.
https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/2309499017692712
https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/infections-after-fracture/