پارگی منیسک زانو
زانو، بزرگترین مفصل بدن است و در تحمل وزن بدن نقش بسیار مهمی دارد. در اغلب ورزشهای حرفهای مصدومیتهای زانو یکی از تاثیرگذارترین مصدومیتهاست؛ به طوری که گاهی ممکن است بازیکنان حرفهای را به مدت چندین ماه از میادین دور کند. یکی از این مصدومیتها پارگی منیسک زانو است که ممکن است بارها نام آن را شنیده باشید؛ اما شاید برایتان سوال باشد که منیسک دقیقا به کدام قسمت مفصل زانو گفته میشود؟ چه تفاوتی با سایر مصدومیتهای این مفصل دارد؟ چه ساختارهایی برای محافظت از آسیبهای مفصل زانو وجود دارد؟ چگونه میتوان پارگی منیسک زانو را درمان کرد؟
برای پاسخ به سوالات بالا در ادامهی مطلب همراه ما باشید.
منیسک دقیقا به چه قسمتی از زانو گفته میشود؟
مفصل زانو در واقع نقطهی اتصال سه استخوان ران (فمور)، درشتنی (تیبیا) و کشکک (پاتلا) است؛ به این صورت که استخوان کشکک به استخوان ران متصل شده و مفصلی به نام پاتلوفمورال را تشکیل میدهد و استخوان ران نیز با اتصال به استخوان درشتنی مفصل دیگری به نام تیبیوفمورال را ایجاد میکند. مجموعهی این دو مفصل به عنوان مفصل زانو شناخته میشود.
مفصل زانو، به عنوان بزرگترین مفصل بدن، در بسیاری از موارد فشاری حتی چندین برابر وزن بدن را تحمل میکند. به همین دلیل عناصر محافظتی بسیار زیادی در کنار این مفصل قرار گرفتهاند تا دچار ضعف و بیثباتی نشود. این عناصر مجموعهای از عضلات، رباطها، بورسها و منیسکها هستند. در این نوشتار تلاش شده است به معرفی منیسک و آسیبهای آن بپردازیم. برای کسب شناخت بیشتر از سایر عناصر محافطتی زانو و آسیبهای آنها میتوانید به مقالات دیگر همین سایت مراجعه کنید.
در محل اتصال استخوان ران و استخوان درشتنی دو ساختار نیمهحلقوی ارتجاعی قرار گرفتهاند که به آنها منیسک میگویند. منیسکها در مفصل زانو وظایف زیر را بر عهده دارند:
- ایفای نقش ضربهگیر و جذب نیروی ضربههای واردشده به زانو
- ممانعت از لغزش استخوان ران بر روی استخوان درشتنی و ایجاد ثبات در این مفصل
- کمک در تغذیهی غضروفهای مفصل زانو
- کاهش فشار بر روی غضروف استخوان درشتنی از طریق پخش کردن یکنواخت نیرو بر سطح آن
بیشتر بدانید: جراحی مینیسک زانو چگونه انجام می شود؟
چه چیزی باعث پارگی منیسک زانو میشود؟
علت پاره شدن منیسک در اغلب موارد حالتی است که در آن استخوان درشتنی ثابت است؛ اما استخوان ران به حرکت خود ادامه داده و به داخل یا خارج میچرخد و زانو از حالت خمیده، به حالت صاف درمیآید. این وضعیت، در زمان ایستادن ناگهانی حین دویدن و یا بسیاری از برخوردها در ورزشهایی مانند فوتبال و بسکتبال دیده میشود.
علائم پارگی منیسک زانو چیست؟
گاهی پارگی منیسک زانو، با سایر آسیبهای این مفصل همراهی دارد. پارگی رباط صلیبی زانو از آسیبهایی است که در بسیاری از موارد، پارگی منیسک را نیز به همراه خواهد داشت. بنابراین نحوهی بروز آسیب و آسیبهای همراه از مواردی است که در شک به پارگی منیسک و تشخیص آن کمک میکند.
پارگی منیسک اغلب باعث ایجاد درد میشود؛ اما این درد معمولا آن قدر شدید نیست که باعث رها کردن بازی فوتبال شود. ورزشکار معمولا به سختی در آن روز به بازی برمیگردد؛ اما با بروز التهاب و تورم و قرمزی در ناحیهی زانو فرد متوجه آسیب جدی در این مفصل خواهد شد.
پارگی منیسک انواع مختلفی دارد که هر کدام ممکن است علائم متفاوتی نیز داشته باشند. به طور کلی این پارگیها را به سه دسته تقسیم میکنند:
- پارگی طولی: معمولا از ناحیه پشتی منیسک شروع شده و با ادامه یافتن پارگی و جدایی قسمت پاره شده سبب قفل شدن زانو میشود.
- پارگی عرضی و مایل: معمولا در افراد مسن این اتفاق افتاده و به صورت التهاب مایع مفصلی زانو (سینوویت) تظاهر مییابد.
- پارگیهای ترکیبی طولی و عرضی: این حالت ترکیبی از دو مورد بالاست که تقریبا تمامی علائم پارگی منیسک را در این موارد میتوان مشاهده کرد.
التهاب به وجود آمده در اثر پارگی منیسک، به زودی باعث تورم و قرمزی میشود و به این ترتیب فرد احساس میکند که مفصل زانویش متورم شده است. البته در ناحیهی مفصل، حساسیت نسبت به لمس نیز به وجود خواهد آمد و فرد در صورت لمس شدن مفصل زانو متحمل درد خواهد شد.
در اثر پارگی منیسک ممکن است فرد در هنگام راه رفتن، صدایی مانند click را در زانوی خود احساس کند و یا زانویش قفل شده و به سادگی قادر به خم و راست کردن آن نباشد. اگر از پارگی منیسک مدتی گذشته باشد ممکن است عضلهی چهارسر ران فرد تضعیف شود.
در صورت مواجهه با پارگی منیسک چه کاری انجام دهیم؟
علائم پارگی منیسک میتواند با شدتهای مختلفی بروز کند. ممکن است درد بسیار شدیدی حس شود و خونریزی داخلی نیز وجود داشته باشد و مجموعهی این علائم فرد را مجبور کند که هر چه سریعتر به مراکز درمانی مراجعه کند. اما در صورتی که علائم ابتدایی شدید نبود و شما پس از گذشت اندک زمانی به پارگی منیسکهای زانو شک کردید، میتوانید با استفاده از یخ و قرار دادن زانو در سطحی بالاتر از سطح قلب برای کاهش التهاب اطراف زانو تلاش کنید و پس از مدتی برای تشخیص قطعی و طی کردن دورهی درمان به مراکز پزشکی مراجعه نمایید.
بیشتر بخوانید: دررفتگی کشکک زانو چیست؟
پزشکان برای تشخیص و درمان پارگی منیسک چه اقداماتی انجام میدهند؟
در ابتدای مراجعه پزشک با مطرح کردن سوالاتی از نحوه رخ دادن آسیب، احتمال پارگی منیسک زانو را بررسی میکند. سپس برای بررسیهای بیشتر معاینات مختلفی را بر روی زانوی مصدوم انجام میدهد. در صورت پاره بودن منیسک، دو معاینه به نامهای آزمایش مکموری و آزمایش آپلی که جهت بررسی آسیبهای منیسک طراحی شدهاند مثبت میشوند. برای تشخیص قطعی پزشک از MRI استفاده میکند تا آسیب بافتهای نرم اطراف مفصل زانو را کاملا بررسی کند. میتوان از آرتروسکوپی نیز برای تایید تشخیص استفاده کرد.
درمان پارگی منیسک در قسمتهای مختلف آن متفاوت است. اگر آسیب در ناحیه خارجی منیسک باشد میتوان آن را دوخت؛ اما اگر در نواحی داخلی منیسک رخ داده باشد، قسمت پاره شده برداشته میشود. در صورتی که قفل شدن زانو، هیدرآرتروز و یا علائم دیگری در اثر پارگی منیسک به وجود آمده و پایدار شده باشند ممکن است عمل منیسکتومی (برداشتن منیسک) نیاز شود.
توصیهی پایانی: در ورزشهای حرفهای آسیب به زانو میتواند سبب دوری طولانیمدت از میادین شود؛ بنابراین مراقبتهای لازم از این مفصل را همواره در حرکات کششی و نرمشهای قبل از بازی در نظر بگیرید. در صورت رخ دادن آسیب، از پاره نشدن منیسک مفصل زانو اطمینان حاصل کنید و تا زمان رفع التهاب و انجام بررسیهای لازم جهت اطمینان از سلامت کامل زانو، آن را در معرض آسیبهای بیشتر قرار ندهید؛ زیرا ممکن است که شدت آسیب اولیه افزایش یافته و باعث قفل شدن زانو و عوارض متعدد حاصل از پارگی منیسک زانو شود.
https://www.webmd.com/pain-management/knee-pain/meniscus-tear-injury
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/torn-meniscus/symptoms-causes/syc-20354818