انگشت ماشه ای
دست قسمت انتهایی اندام فوقانی میباشد و از مهم ترین ابزارهای ارتباطی انسان با محیط است. از دست میتوان در انجام کارهای سنگین مثل انتقال اشیا و کارهای ظریف مثل خلق آثار هنری استفاده کرد.
دست از یک کفی پهن (Palm) و پنج انگشت (Digit) تشکیل شده است. در انتهای کف دست چهار انگشت قرار میگیرد که میتوانند بر روی دست خم شوند. انگشت اول یا شست به کناره کف دست متصل میشود و در مقابل چهار انگشت دیگر قرار میگیرند.
استخوانهای کف دست و انگشتان توسط عضلات، رباطها و تاندونها پوشیده میشوند و اختلال در عملکرد هر یک از آنها منجر به اختلال در عملکرد دست میگردد. یکی از مهم ترین ساخارهای موجود در دست تاندونها هستند. تاندون (Tendon) بافتی محکم و قابل انعطاف به رنگ سفید مایل به زرد است که عضله را به استخوان وصل میکند. مشکلات مربوط به تاندونها از بیماریهای شایع سیستم حرکتی انسان میباشند و بیشتر در ورزشکاران دیده میشود.
انگشت ماشه ای (Trigger Finger) نوعی بیماری دردناک است که باعث میشود انگشت شست یا سایر انگشتان هنگام خم شدن قفل شوند و به راحتی دوباره صاف نشوند. در این حالت ممکن است بتوان با فشار، انگشت مبتلا را باز نمود. این وضعیت به دلیل اختلال در عملکرد تاندون خم کننده یا فلکسور انگشتان ایجاد میشود. در حالت عادی، تاندون درون غلاف خود به راحتی حرکت میکند و بدون مشکل از تونل بافتی رد میشود؛ اما در بیماریهایی همچون آرتریت روماتویید یا ضخیم شدن غلاف به دنبال هایپرتروفی، غلاف متورم شده و تاندون درون تونل گیر میافتد. به همین دلیل به آن تنوسینوویت استنوزی یا تنوسینوویت تنگ کننده نیز گفته میشود. این عارضه میتواند برای هر یک از انگشتان اتفاق بیفتد. همچنین میتواند چند انگشت را به صورت همزمان درگیر کند یا در هر دو دست ایجاد عارضه نماید. در نوع مادرزادی انگشت ماشه ای بیشتر انگشت شست درگیر میشود.
عوامل خطر
- این بیماری بیشتر در افراد با گروه سنی ۴۰ تا ۶۰ سال دیده میشود.
- افرادی که به طور مداوم با انگشتان خود حرکات تکراری انجام میدهند بیشتر در معرض خطر ابتلا به انگشت ماشه ای هستند.
- بیماریهایی همچون دیابت، نقرس و آرتریت روماتویید عوامل زمینه ساز برای ابتلا به انگشت ماشه ای میباشند.
- بطور معمول زنان بیشتر از مردان به انگشت ماشه ای مبتلا میشوند.
- انگشت ماشه ای میتواند یکی از عوارض جراحی سندرم تونل کارپال باشد. این عارضه مخصوصا در شش ماه اول پس از عمل ممکن است رخ بدهد.
علائم و نشانههای انگشت ماشه ای
- در مراحل اولیه درد در محل اتصال انگشت به کف دست احساس میشود.
- در مراحل پیشرفته تر انگشت گیر میکند؛ به این معنی که انگشت هنگام خم و راست شدن با مشکل مواجه میشود. ممکن است فرد برای صاف کردن انگشت خم شده مجبور شود از دست دیگرش کمک بگیرد. امکان شنیدن صدا هنگام صاف کردن انگشت وجود دارد.
- فرد هنگام خم و راست کردن انگشتان احساس درد میکند.
- در مراحل خیلی پیشرفته ممکن است انگشت اصلا صاف نشود.
- فرد پس از یک دوره طولانی بی حرکتی -مثلا پس از خوابیدن- در انگشتان درگیر احساس سفتی میکند.
اگر در مفصل احساس درد، تورم ، سفتی، محدودیت حرکت، گرفتگی و بی حرکتی دارید بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.
تشخیص
تشخیص انگشت ماشه ای نیازمند آزمایشات بالینی نمی باشد. پزشک میتواند وجود بیماری را با توجه به معاینات بالینی، شرح حال و سابقه بیماریهای فرد تشخیص دهد. هنگام معاینه بالینی، پزشک از بیمار میخواهد دستش را باز و بسته کند، سپس نواحی دردناک، میزان نرمی حرکت و علایم قفل شدگی انگشتان را بررسی میکند.
پزشک ممکن است کف دست را از نظر وجود توده یا غده بررسی نماید. اگر این برآمدگی مرتبط با انگشت ماشه ای باشد، با حرکت دادن انگشتان توده نیز جابجا خواهد شد. این برآمدگی به دلیل التهاب تاندون حرکت دهنده انگشت به وجود میآید.
درمان انگشت ماشه ای
انتخاب نوع روش درمانی بسته به شدت علایم و مدت زمان بروز علایم متفاوت میباشد:
- استراحت: فرد باید تا زمان بهبود یافتن عارضه از انجام فعالیتهایی همچون خم و راست کردن دائم انگشتان، مشت کردن مداوم دست، گرفتن محکم اشیا و چنگ زدن طولانی مدت خودداری نماید. بهتر است در صورت انجام هر یک از فعالیتهای فوق، فرد از دستکش مخصوص استفاده نماید.
- بستن آتل: ممکن است پزشک به فرد توصیه کند به مدت شش هفته از آتل شبانه استفاده نماید.
- ورزشها و نرمشهای کششی به کاهش سفتی انگشت درگیر کمک میکنند
- دارو درمانی: فرد میتواند از داروهای غیراستروییدی ضد التهابی (NSAID) مثل ناپروکسن برای کاهش درد استفاده نماید. این داروها تاثیری بر کاهش التهاب در غلاف تاندون ندارند.
- تزریق استرویید: تزریق کورتون در اطراف غلاف تاندون درگیر سبب کاهش التهاب شده و تاندون را مجددا آزاد مینماید. این درمان معمولا موثر واقع میشود؛ اما گاهی لازم است بیش از یک دوز کورتون تزریق شود. ممکن است تزریق کورتون در افراد مبتلا به دیابت به خوبی موثر واقع نشود. تزریق کورتون در نوع مادرزادی انگشت ماشه ای نباید صورت بگیرد.
- انتشار زیر پوستی یا Percutaneous release: در این روش پزشک متخصص ابتدا ناحیه کف دست را بی حس میکند، سپس با استفاده از یک سوزن وارد بافت اطراف تاندون آسیب دیده میشود و با حرکت دادن سوزن نواحی منقبضی که موجب گیر افتادن تاندون شده اند را از هم باز میکند. این نوع درمان باید تحت سونوگرافی انجام شود تا پزشک حرکت سوزن و بافتهای اطراف را مشاهده نماید و بدون آسیب رساندن به تاندونها، عروق و اعصاب مجاور کار خود را انجام دهد.
- جراحی: جراح با ایجاد برش در انگشت، بخش آسیب دیده غلاف را قطع میکند تا تاندون دوباره آزاد شود. این نوع جراحی در اتاق عمل انجام میشود.
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/trigger-finger/diagnosis-treatment/drc-20365148
https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/trigger-finger/