جراحی آرتروسکوپی چیست؟
آرتروسکوپی یک نوع روش تشخیصی-درمانی است که طی آن، پزشک با ایجاد برشهایی بسیار کوچک (به اندازه دکمه لباس)، یک شی قلمی نازک که در سر خود مجهز به دوربین کوچکی است را وارد مفصل بیمار میکند و به این ترتیب میتواند ساختارهای درون مفصلی را روی صفحه نمایشگری که داخل اتاق عمل قرار دارد به خوبی مشاهده کند. همچنین پزشک در صورت نیاز، میتواند با ایجاد چند برش دیگر اقدامات درمانی لازم را نیز به صورت همزمان انجام دهد. با توجه به اینکه در این عمل، نیازی به ایجاد برشهای بزرگ و عمیق نیست، بیمار میتواند بلافاصله بعد از انجام آن از بیمارستان مرخص شده و بعد از مدت کوتاهی استراحت، به زندگی عادی خود بازگردد.
آرتروسکوپی را میتوان برای تمام مفاصل به کار برد، اما این روش در مفاصل زیر کاربرد بیشتری دارد:
- زانو
- شانه
- آرنج
- مچ پا
- لگن
- مچ دست
چه زمانی لازم است عمل آرتروسکوپی انجام دهیم؟
همانطور که گفتیم، آرتروسکوپی در وهله نخست یک روش تشخیصی است و به همین دلیل در صورتی که در تصویربرداریهای تشخیصی، نکته مبهمی باقی بماند و این نکته مبهم نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد، میتوان از آرتروسکوپی استفاده کرد. همچنین در وضعیتهای زیر نیز میتوان آرتروسکوپی را با هدف درمانی انجام داد:
- وجود تکههای استخوانی رها شده در مایع مفصلی
- غضروف آسیب دیده یا تکه تکه شده
- التهاب لایههای داخلی مفصل
- لیگامان پاره شده
- وجود اسکار یا جای زخم در درون مفصل
آرتروسکوپی چه عوارض و خطراتی ممکن است داشته باشد؟
آرتروسکوپی عملی بسیار ایمن میباشد و عوارض ناشی از آن به ندرت اتفاق میافتد. مشکلاتی که ممکن است بعد از عمل آرتروسکوپی برایتان پیش بیاید عبارتاند از:
- آسیب بافتی یا عصبی
- عفونت
- ایجاد لختههای خونی
چگونه برای عمل آرتروسکوپی آماده شویم؟
برای آماده شدن، میبایست ابتدا با پزشک خود صحبت کنید. پزشکتان توصیههایی مختلفی را ممکن است به شما بکند و توصیههای وی به مفصلی که قرار است تحت آرتروسکوپی قرار بگیرد بستگی دارد. به طور کلی، موارد زیر را بهتر است به خاطر داشته باشید:
از مصرف برخی از داروها خودداری کنید: اینکه چه داروهایی را باید قبل از انجام عمل آرتروسکوپی قطع کنید را پزشکتان به شما خواهد گفت.
ناشتا وارد اتاق عمل شوید: بسته به نوع بیهوشی که برایتان در نظر گرفته شده است، ممکن است نیاز باشد تا ۸ ساعت قبل از عمل هیچ غذایی را میل نکنید.
یک نفر را با خود به عنوان همراه داشته باشید: بعد از عمل آرتروسکوپی، حق رانندگی نخواهید داشت. به همین دلیل یک نفر همراه باید با خود داشته باشید تا بتوانید با وی به منزل بازگردید.
لباسهای مناسب را از قبل آماده کنید: برای بعد از عمل، نیاز به پوشیدن لباسهای گشاد خواهید داشت. در نتیجه بهتر است اگر چنین لباسی ندارید، آن را تهیه کنید.
در طول عمل آرتروسکوپی چه اتفاقی میافتد؟
پزشک شما میتواند عمل آرتروسکوپی را در یک اتاق جراحی سرپایی انجام دهد. این بدان معناست که شما میتوانید بعد از انجام عمل خود، به منزل بازگردید و نیازی به بستری شدن نخواهید داشت. نوع بیهوشی که برای انجام عمل استفاده می شود بستگی به نوع مفصل و علت انجام آرتروسکوپی دارد. البته آرتروسکوپی اغلب با بیهوشی عمومی انجام میشود؛ اما ممکن است روشهای دیگر مثل بی حسی نخاعی یا بی حسی ناحیهای نیز به کار برود. بعد از انجام بیهوشی یا بیحسی، پزشک با ایجاد برشی کوچک به اندازه دکمه لباس، وسیلهای به نام آرتروسکوپ را به داخل مفصل هدایت میکند. آرتروسکوپ در سر خود مجهز به یک لنز دوربینی میباشد و میتواند تصاویر داخل مفصل را به صورت همزمان بر روی نمایشگر اتاق عمل نشان دهد. ممکن است پزشک مایعی استریل را به داخل مفصل تزریق کند تا با ایجاد فضای بزرگتر در داخل مفصل، تصویر واضحتری از درون آن را به دست آورد.
در این مرحله پزشک جراح، به بررسی اجزای داخل مفصلی خواهد پرداخت و از نظر وجود التهاب یا آسیب در قسمتهای مختلف مفصل، آن را ارزیابی خواهد کرد. پزشک پس از انجام بررسیها، تصمیم خواهد گرفت که آیا مشکلی که در مفصل وجود دارد با همین آرتروسکوپی قابل اصلاح است یا نیاز به عمل باز دارد. در صورتی که نیازی به عمل جراحی باز نباشد، جراح چند فضای کوچک به نام پرتال روی مفصل ایجاد میکند و از طریق این پرتالها، ابزارهای تخصصی را وارد فضای مفصلی خواهد کرد و به این ترتیب کار درمانی آغاز میشود.
پس از اتمام درمان، ابزارهای مذکور از داخل فضای مفصلی خارج میشوند و محل جراحی بخیه زده میشود.
بیشتر بدانید: درباره جراحی مینیسک زانو
پس از عمل آرتروسکوپی چه چیزی انتظار شما را میکشد؟
همانطور که گفته شد، در اغلب اعمال آرتروسکوپی نیازی به بستری در بیمارستان نیست و شما میتوانید بعد از اتمام عمل و به هوش آمدن، به سمت منزل خود حرکت کنید. طول دوره بهبودی پس از عمل، بستگی به مفصل جراحی شده و علت انجام آن عمل دارد. معمولا افراد در محل عمل خود تا چند روز درد حس میکنند، بنابراین پزشک یک ضد درد برای بیماران تجویز میکند تا تحمل درد آسانتر شود. همچنین علاوه بر داروی ضد درد، آسپرین نیز برای پیشگیری از ایجاد لخته و تورم در پا تجویز میشود.
دقت داشته باشید که پس از عمل حق رانندگی ندارید؛ بنابراین به فکر یک همراه برای کمک به بازگردانتان به خانه باشید! یک یا دو روز بعد از عمل، میتوانید پانسمان زخم را بردارید و بعد از یک هفته نیز پزشکتان میتواند بخیه زخم را خارج کند. تا زمانی که زخمتان بخیه داشته باشد، بهتر است حمام نروید یا اگر رفتید، روی زخم را با یک ورق پلاستیکی به طور کامل بپوشانید. بازگشت به شغل نیز بستگی به کار شما دارد. در صورتی که شغلتان بیشتر پشت میز نشینی است و نیازی به تحرک زیاد ندارید، میتوانید یک هفته بعد از عمل سر کار خود بازگردید؛ اما اگر شغلتان کمی سنگین است، بهتر است تا دو هفته صبر کنید.
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/arthroscopy/about/pac-20392974
https://www.webmd.com/arthritis/what-is-arthroscopy
https://www.nhs.uk/conditions/arthroscopy/