کیست بیکر چیست؟
کیست پوپلیتئال یا بیکر، تودهای پر از مایع است که در قسمت پشتی زانو ایجاد می شود. این کیست با ایجاد درد شدید در هنگام حرکت دادن مفصل زانو، دامنه حرکتی این مفصل را بسیار محدود و فرد را از حرکت ناتوان میکند. البته باید توجه داشت که خود کیست معمولا آسیب خطرناکی به دنبال ندارد و در طولانی مدت خطری از بابت آن بیمار را تهدید نمیکند. با این حال، افراد دارای کیست ممکن است نتوانند پای خود را به خوبی باز و بسته کنند و در صورت تلاش، درد خیلی شدیدی را در زانوی خود احساس خواهند کرد. با توجه به ناتوانی ایجاد شده متعاقب این کیست، ضروری است بعد از مشورت با پزشک، اقدامات درمانی مناسبی برای بهبود آن به عمل آید. در صورتی که تمایل دارید اطلاعات بیشتری را در مورد کیست بیکر کسب کنید، تا آخر این مقاله همراه ما باشید.
علت ایجاد کیست بیکر چیست؟
مفصل زانو فضایی است که در بین سه استخوان ران، تیبیا و پاتلا قرار گرفته است. این فضای مفصلی همانند سایر مفاصل، حاوی مایعی شفاف و لزج به نام مایع ساینوویال میباشد که وظیفه کاهش اصطکاک و نرمتر کردن حرکات مفصل را بر عهده دارد. غشای ساینوویال، وظیفه تولید مایع ساینوویال را بر عهده دارد و در صورتی که مایع ساینوویال در اثر علل مختلف بیش از اندازه تولید شود، از طریق دریچهای یک طرفه به پشت مفصل راه پیدا میکند و در صورت تجمع در آن ناحیه، یک جسم متورم ایجاد میشود که به آن کیست بیکر یا پوپلیتئال گفته میشود.
عواملی که میتوانند باعث ایجاد کیست بیکر شوند عبارتاند از:
- آسیب به غضروف یا منیسک زانو
- التهاب مفصل زانو
- آرتریت روماتوئید
- سایر وضعیتهایی که باعث ایجاد التهاب در زانو میشوند
باید توجه داشت که لخته خونی نیز میتواند در پشت زانو، توده متورمی شبیه به کیست بیکر ایجاد کند. تشخیص اینکه تورم ایجاد شده در پشت زانو کیست بیکر است یا توده ایجاد شده توسط لخته خونی، با معاینه امکانپذیر است و پزشک شما میتواند با بررسی توده، عامل ایجادکننده آن را شناسایی و جهت درمان آن، اقدام نماید.
علایم کیست پوپلیتئال چیست؟
کیست بیکر یا پوپلیتئال در موارد بسیار کمی ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و فرد حتی تا مدتها متوجه وجود یک توده در پشت زانویش نشود. در سایر افراد، کیست بیکر میتواند علایم مختلفی ایجاد کند. این علایم میتواند شامل موارد زیر باشد:
- درد متوسط تا شدید
- خشکی
- محدودیت دامنه حرکت
- تورم در پشت زانو و ساق پا
- کبودی روی زانو یا ساق پا
- پاره شدن کیست
کیست بیکر چه عوارضی را ممکن است به دنبال داشته باشد؟
کیست بیکر عوارض کمی دارد و بروز این عوارض نیز بسیار نادر است. این عوارض عبارتاند از:
- تورم طول کشیده
- درد شدید
- ایجاد آسیبهای مفصلی
کیست بیکر چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک شما ابتدا با انجام معاینه سعی میکند کیست را لمس کرده و محل دقیق آن را شناسایی کند. در صورتی که کیست کوچک باشد، لازم است که هر دو زانو با هم معاینه شوند. معاینه همزمان دو زانو کمک میکند که پزشک مقیاس دقیق تری داشته باشد و بتواند دو زانو را با یکدیگر مقایسه کند. علاوه بر لمس توده، پزشک دامنه حرکتی پای درگیر را نیز بررسی و با پای دیگر مقایسه کند.
در صورتی که رشد کیست خیلی سریع باشد یا درد بسیار شدیدی را برای شما ایجاد کرده باشد، لازم است تا بررسیهای دقیقتری برای شناسایی بیماریهای پنهان و گاها خطرناک انجام شود. جهت انجام بررسیهای دقیقتر و تایید تشخیص، نیاز است که از روش های تصویربرداری مثل MRI و سونوگرافی استفاده شود. MRI به پزشک کمک میکند تا کیست را به صورت کاملا واضح مشاهده کند و در صورت وجود آسیبهای غضروفی، آن را شناسایی کند. با انجام این بررسیها، میتوان سایر علل ایجاد توده مثل تومورها را نیز رد کرد. هرچند کیست در تصویر x-ray قابل مشاهده نیست، اما دادههای موجود در این تصاویر نیز میتواند اطلاعات زیادی از ساختارهای اطراف مفصل به ما بدهد.
درمان کیست بیکر
کیست بیکر معمولا به درمان نیازی ندارد و به صورت خودبخودی از بین میرود. در صورتی که کیست بزرگ و دردناک باشد و انجام فعالیتهای روزانه و عادی فرد را مختل کرده باشد، ممکن است پزشک توصیه به درمان کند. روشهای درمانی کیست بیکر عبارتاند از:
- تخلیه مایع: پزشک یک سوزن ریز را با هدایت پروب سونوگرافی، وارد مفصل زانو میکند و سپس، مایع داخل مفصلی را به بیرون از مفصل تخلیه میکند.
- درمانهای فیزیکی: به صورت کلی، تمرینات ورزشی آرام و نرم میتوانند به کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی مفصل زانو کمک کنند. استفاده از چوب زیربغل هنگام راه رفتن میتواند تا حد زیادی درد را کاهش دهد. برای کاهش بیشتر درد، میتوانید بر روی کیست خود کمپرس یخ قرار دهید.
- دارو درمانی: یکی از درمانهای دارویی برای کیست بیکر، استفاده از کورتون تزریقی میباشد. پزشک دارویی به نام کورتیزون را به داخل فضای مفصلی تزریق میکند. تزریق این دارو به داخل مفصل باعث میشود که مایع مفصلی جمع شده در داخل کیست به فضای مفصلی باز گردد. البته باید توجه داشت که کورتوندرمانی کاربردی در پیشگیری از ایجاد دوباره کیست ندارد و ممکن است مدتی بعد از انجام این روش، کیست دوباره عود کند.
برای پیشگیری از ایجاد دوباره کیست، درمان علت زمینهای ایجاد کننده آن بسیار حائز اهمیت است. به عنوان مثال، اگر پزشک شما با دیدن نتیجه MRI شما متوجه شود که غضروف مفصلی آسیب دیده است، برای پیشگیری از عود دوباره کیست نیاز است تا عمل جراحی مفصل زانو انجام بگیرد. در صورت وجود بیماریهای مزمن التهابی، تا زمانی که التهاب در بدن باقی باشد کیست بیکر نیز ایجاد خواهد شد.
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bakers-cyst/diagnosis-treatment/drc-20369955
https://www.nhs.uk/conditions/bakers-cyst/