شانه منجمد یا شانه یخ زده
شانه منجمد یا بیماری کپسول چسبنده، وضعیتی است که دامنه حرکتی مفصل شانه را محدود میکند. هر عاملی که باعث ایجاد آسیب و التهاب در مفصل شانه شود، باعث ضخیمتر شدن بافت و تنگتر شدن فضای مفصلی میگردد و به مرور زمان بافت زخم بزرگ و بزرگتر میشود. در نتیجه مفصل شانه دیگر فضایی برای حرکت کردن و چرخش ندارد. چنین شرایطی تورم، درد و خشکی میشود. این عارضه در سنین ۴۰ تا ۶۰ سال بیشتر دیده میشود.
شانه منجمد چه علایمی ممکن است برای فرد ایجاد کند؟
معمولا شروع این بیماری با درد است. این درد توان فرد برای حرکت دادن مفصل شانه را محدود میسازد. کم تحرک شدن مفصل شانه خشکی آن را تشدید میکند. بعد از گذشت زمان نه چندان طولانی، فرد دیگر نخواهد توانست شانه خود را آنطور که قبلا می توانست حرکت دهد، دیگر نمیتواند دستانش را بلند کند و وسیلهای که روی طبقه بالای کمد خود گذاشته بود را بردارد. در صورتی که وضعیت بیمار وخیم شود و بیماری شدت بگیرد، ممکن است حتی قادر نباشد کارهای ساده روزمره مثل لباس پوشیدن را نیز انجام دهد.
خواندن این مطلب توصیه می شود: دررفتگی مکرر شانه
علت به وجود آمدن شانه منجمد یا کپسول چسبنده چیست؟
عوامل زمینهای مختلفی ممکن است فرد را مستعد التهاب مفصلی کنند. از جمله این عوامل میتوان به دیابت، مشکلات هورمونی و ضعف سیستم ایمنی اشاره کرد. عدم فعالیت به مدت طولانی به دلایلی مثل آسیب، بیماری یا جراحی نیز میتواند مفصل را در معرض التهاب و چسبندگی قرار دهد. در موارد جدیتر ممکن است بافت اسکار یا زخم تشکیل میشود. به طور معمول، پس از گذشت ۲ تا ۹ ماه دامنه حرکتی مفصل بسیار محدود خواهد شد.
چه افرادی در معرض خطر ابتلا به شانه منجمد هستند؟
افرادی مثل زنان یا افراد میان سال، ریسک بالاتری از نظر ابتلا به شانه منجمد دارند. دیابت نیز به عنوان یک عامل زمینهساز، خطر ابتلا به شانه منجمد را تا ۳ برابر بیشتر میکند. سایر موارد خطر عبارتاند از:
- افرادی که به دلیل آسیب یا جراحی برای مدت طولانی از شکسته بند استفاده میکنند
- افرادی که به دلیل سکته مغزی اخیر یا عمل جراحی، قادر به حرکت نیستند
- افراد مبتلا به اختلالات تیروئیدی
شانه منجمد چگونه تشخیص داده میشود؟
در صورتی که در شانه خود احساس درد یا خشکی میکنید، حتما به پزشک مراجعه نمایید. پزشک با انجام معاینه فیزیکی دامنه حرکتی مفصل شانه شما را ارزیابی خواهد کرد. برای اینکار، پزشک از شما درخواست خواهد کرد تا حرکات خاصی مثل لمس شانه مخالف با دست درگیر را انجام دهید و به این ترتیب دامنه حرکتی مفصل مبتلا را اندازه خواهد گرفت. چند تست دیگر نیز ممکن است نیاز شود. سپس ممکن است نیاز شود تا پزشک برای شما MRI درخواست کند و عضلات روتاتور کاف را از نظر پارگی ارزیابی نماید. تصویربرداری X-ray نیز برای بررسی وجود التهاب مفصل یا سایر درگیریها انجام میشود. گاها برای بررسی بهتر ساختار مفصلی، تصویربرداری X-ray را با تزریق ماده حاجب به داخل مفصل انجام میدهند.
بیشتر بدانید: نحوه جراحی آرتروسکوپی شانه
درمان مفصل شانه منجمد چگونه انجام میشود؟
مفصل منجمد اغلب یک بیماری خودمحدود شونده است و بدون درمان نیز ممکن است بهبود پیدا کند؛ اما روند بهبودی آن ممکن است تا ۳ سال نیز طول بکشد. با انجام مجموعهای از کارهای زیر، میتوان این مدت زمان را کوتاه کرد و روند بهبودی را سرعت بخشید:
- فیزیوتراپی
- دارودرمانی
- جراحی
- مراقبت در منزل
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی معمول ترین روش درمانی برای شانه منجمد است. در انجام فیزیوتراپی هدف کشیدن مفصل شانه و بازیابی تحرک از دست رفته آن است. ممکن است چند هفته تا ۹ ماه طول بکشد تا روند بهبودی را شاهد شویم. تمرینات خانگی ملایم بسیار مهم هستند. در صورتی که بعد از ۶ ماه تمرین مداوم روزانه هیچ بهبودی احساس نکنید، به پزشک خود اطلاع دهید.
دارودرمانی
جهت تسکین درد و کاهش التهاب مفصل، از داروهای ضد التهاب مثل آسپیرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده می شود. تزریق استروئید به داخل مفصل شانه نیز میتواند به کاهش التهاب مفصلی کمک نماید.
مراقبتهای در منزل
قرار دادن یخ بر روی شانه چند بار در روز هر بار به مدت ۱۵ دقیقه میتواند به کاهش درد شما کمک کند. در صورتی که تحت فیزیوتراپی قرار دارید، میتوانید در منزل خود نیز تمرین کنید. فیزیوتراپیست شما میتواند دستورالعملی درباره انواع تمرینهایی که باید انجام دهید، روش انجام آنها و دفعات انجام آنها در طول روز در اختیارتان قرار دهد. اغلب افراد دچار بیماری شانه منجمد میتوانند بدون انجام عمل جراحی وضعیتشان را به طور کامل بهبود دهند.
جراحی
در صورتی که فیزیوتراپی نتواند وضعیت شما را بهبود دهد، میتوان از عمل جراحی استفاده کرد. روشهای مختلفی برای انجام عمل جراحی وجود دارند که با توجه به شرایط بیمار، یکی از آنها انتخاب خواهد شد. یکی از این گزینهها، بیهوش کردن بیمار و حرکت دادن شانه در جهات مختلف است. به این ترتیب تمام چسبندگیها از بین خواهند رفت. یک روش دیگر عمل جراحی آرتروسکوپیک میباشد. در این روش برشی کوچک بر روی شانه زده میشود و با استفاده از دوربینی به نام آرتروسکوپ، بافت زخم داخل مفصل برداشته میشود. در صورتی که شانه منجمد در اثر یک آسیب ایجاد شده باشد، جراحی در هفتههای نخست پس از ایجاد آسیب بهترین میزان موفقیت را خواهد داشت. اعمال جراحی که برای شانه منجمد استفاده میشوند عموما سرپایی هستند و بخیهها نیز بعد ۱۰ روز برداشته میشوند. پس از انجام عمل جراحی، ممکن است نیاز باشد تا تحت فیزیوتراپی قرار بگیرید که میتواند بسیار کمک کننده باشد. اغلب بیماران بعد از ۳ ماه دامنه حرکتی مفصل شانه خود را به طور کامل به دست میآورند.
همانطور که گفتیم، بیشتر بیماران بدون انجام هیچکدام از روشهای درمانی نیز پس از ۲ سال میتوانند بهبودی پیدا کنند. فیزیوتراپی و دارودرمانی میتواند سیر بهبودی را تسریع کند. در صورتی که تحت جراحی قرار گرفتید، حتما تمرینات تجویز شده توسط فیزیوتراپیست را به مدت چند ماه به خوبی انجام دهید تا بیماری دوباره عود نکند.
https://www.healthline.com/symptom/shoulder-stiffness