لگن انسان شامل ستون فقرات، مفصل هیپ و ساختار‌های اطراف آن است و فوق تخصص لگن، به پزشک ارتوپد و جراحی گفته می‌شود که در زمینه بیماری‌ها و مشکلات مربوط به لگن انسان تخصص ویژه‌ای دارد. این متخصص مسئول تشخیص، درمان و انجام جراحی‌های مرتبط با مشکلات لگن از جمله جراحی هیپ، جراحی ستون فقرات و جراحی ترمیمی و اصلاحی می‌باشد و درمان‌های مناسب هر شخص را با توجه به وضعیت آن تعیین می‌کند.

چه زمانی به فوق تخصص لگن مراجعه کنیم؟

زمان مراجعه یک بیمار به فوق تخصص لگن معمولا به عوامل مختلفی بستگی دارد و مواردی که ممکن است بیمار نیاز به مشورت با فوق تخصص داشته باشد، به شرح زیر است:

• احساس درد دائمی یا متناوب در مفاصل لگن
• محدودیت حرکتی، درد یا سفتی که نشان دهنده وجود مشکلاتی در مفصل هیپ است.
• تشخیص التهاب مفاصل یا آرتروز
• شکستگی یا آسیب دیدگی شدید لگن که نیاز به جراحی دارد.
• وجود مشکلاتی در عضلات و رباط‌های مرتبط با لگن
• وجود مشکلات اسکلتی ستون فقرات
• وجود مشکلاتی در حالت و نحوه حرکت لگن

به موارد بالا توجه داشته باشید و در صورت مشاهده هر گونه علائم مزاحم و مزمن یا آسیب دیدگی‌های شدید، فورا به متخصص مراجعه کنید.

برای چه نوع از درد لگن باید به دکتر مراجعه کنم؟

در صورتی که هر کدام از انواع درد زیر را تجربه می‌کنید، حتما با پزشک تماس بگیرید:

احساس درد مزمن و طولانی مدت در ناحیه لگن که به صورت پیوسته ادامه دارد.

احساس درد حاد و ناگهانی در ناحیه لگن که برای مدت زمان طولانی ادامه می‌یابد.

احساس درد در ناحیه لگن که با محدودیت حرکتی و مشکلاتی در عملکرد روزمره همراه است.

احساس درد در ناحیه لگن که با برخی تغییرات در علائم فیزیکی مانند تورم، قرمزی یا گرمی در محل درد همراه می‌شود.

احساس درد در ناحیه لگن که با علائم دیگری از جمله تب، استفراغ، کاهش وزن غیر عادی و تغییراتی در مدفوع همراه باشد.

فوق تخصص لگن چه بیماری‌هایی را درمان می‌کند؟

لگن یکی از قسمت‌های مهم بدن است که دچار برخی مشکلات و بیماری‌ها می‌شود. برخی از بیماری‌ها و مشکلاتی که ممکن است توسط فوق تخصص لگن درمان شود به شرح زیر است:

آرتروز مفصل هیپ

آرتروز مفصل هیپ که با تخریب سطح زیر مفصل همراه است، یکی از انواع التهاب مفصلی محسوب می‌شود و نیاز به درمان تخصصی دارد.

شکستگی هیپ

شکستگی هیپ که در آن تعمیر مفصل ضرورت بسیار زیادی داشته و نیاز به درمان تخصصی دارد.

مشکلات رباط‌ها و عضلات لگن

مشکلات موجود در رباط‌ها و عضلات لگن با توجه به تشخیص پزشک، به تمرینات توانبخشی و در صورت لزوم جراحی نیاز دارد.

آسیب دیدگی لیگامانت تصادفی مفصل هیپ

آسیب دیدگی لیگامانت‌های مفصل هیپ که به عنوان لیگامانت تصادفی نیز شناخته می‌شود، نیاز به مراقبت تخصصی دارد.

التهابات مفصلی

التهابات مفصلی و بیماری‌های خاص ناشی از آن برای درمان نیاز به مراقبت تخصصی دارند.

مشکلات اسکلتی- عضلانی

تشخیص و درمان مشکلات اسکلتی- عضلانی مربوط به مفاصل لگن، به مراقبت تخصصی نیاز دارند.

آسیب دیدگی و شکستگی‌های مختلف در ناحیه لگن

آسیب دیدگی‌ها و شکستگی‌های مختلف در ناحیه لگن معمولا به درمان تخصص و جراحی نیاز دارند.

دکتر آقاعلیخانی چگونه برای درمان لگن شما کمکتان می‌کند؟

همانطور که گفته شد، تشخیص و درمان بیماری‌ها و مشکلات مربوط به لگن توسط فوق تخصص لگن انجام می‌شود. دکتر آقاعلیخانی جراح و متخصص لگن برای تشخیص این مشکلات و بیماری‌ها از تصاویر تصویربرداری مانند رادیوگرافی،‌ام آر آی و سی تی اسکن استفاده می‌کند و با انجام معاینات فیزیکی دقیق، روش‌های درمانی مناسب برای بیماران را در نظر می‌گیرد. از جمله روش‌های درمانی که توسط این فوق تخصص لگن مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ارائه برنامه‌های توانبخشی و تمرینات مناسب به منظور بهبود عملکرد لگن
• تجویز دارو‌های مناسب برای کاهش التهاب، درد و بهبود عملکرد مفاصل
• انجام تزریقات محلی مانند کورتیکوستروئید‌ها و هیالورونیک
• انجام عمل‌های جراحی در موارد شدید مانند جراحی تعویض مفصل هیپ یا تعمیر شکستگی ها
• ارائه راهکار‌های مدیریتی برای کنترل آرتروز و التهابات مفصلی
• ارائه پشتیبانی و مراقبت‌های پس از جراحی
• پیگیری دوره درمان بیماران به منظور اطمینان از نحوه درمان و نتایج به دست آمده از آن

عفونت دست ممکن است صدمات جبران‌ناپذیری را به فرد بیمار وارد کند و به همین دلیل شناختن این بیماری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. ضعف دست، سفتی و آسیب به پوست و عصب و استخوان از عوارض عفونت کف دست است؛ بنابراین تشخیص و درمان به موقع آن دارای اهمیت است. در برخی موارد با آنتی‌بیوتیک می‌توان عفونت را درمان کرد؛ اما اگر بیش از دو الی سه روز برای درمان این بیماری اقدام نشود، ممکن است روش جراحی تنها راه درمان عفونت باشد.

استخوان‌ها و عضلات و دیگر عناصر دست به چه ترتیبی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند؟

دست، با ساختار آناتومیک پیچیده‌ی خود، در انجام کارهای روزانه ما نقش مهمی دارد. با کمک آن می‌توان کارهای ظریف یا کارهایی که نیاز به انرژی زیاد دارند را انجام داد. به طور کلی دست شامل کف دست یا پالمار، پنج انگشت متصل به آن و ناحیه پشت دست یا دورسال است. انگشتان روی کف دست خم می‌شوند و وظیفه‌ی گرفتن اشیا را برعهده دارند. پنج استخوان در کف دست وجود دارد که به وسیله عضلات پوشیده شده است. انگشت شست دارای دو استخوان بوده و سایر انگشتان هر کدام از سه استخوان تشکیل شده‌اند.

عضلات حرکت‌دهنده دست به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم می‌شوند. عضلات بیرونی، عضلاتی هستند که در ساعد قرار دارند ‌ولی تاندون آن‌ها از مچ دست عبور می‌کند و به استخوان‌ها متصل می‌شود. عضلات درونی به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند:

• عضلات تنار: عضلات تنار شامل سه عضله کوچک در قاعده انگشت شست است. این عضلات برجستگی‌ای را در کف دست درکنار انگشت شست ایجاد می‌کنند که به آن، ناحیه‌ی تنار گفته می‌شود. عضلات این ناحیه حرکات انگشت شست را کنترل می‌کنند.
• عضلات هایپوتنار: ناحیه هایپوتنار متشکل از چهار عضله است که برجستگی ناحیه کنار انگشت کوچک را تشکیل می‌دهند.
• عضلات بین‌استخوانی یا اینتروسئوس‌ها: شامل هفت عضله‌اند که در بین استخوان‌های کف دست قرار گرفته و وظیفه باز و بسته کردن انگشتان را برعهده دارند.
• عضلات کرمی‌شکل یا لومبریکال: این عضلات از تاندون خم‌کننده‌ی انگشتان منشا گرفته و به تاندون‌های بازکننده‌ی انگشت متصل می‌شوند و وظیفه آن‌ها باز کردن مفاصل بین بندهای انگشتان است.

بیشتر بدانید: شکستگی مچ دست چگونه است؟

چه عواملی باعث عفونت کف دست و ناحیه تنار می‌شوند؟

گازگرفتگی حیوانات و انسان ممکن است باکتری‌های سطحی پوست یا دهان را وارد دست کند. در موارد گازگرفتگی، زخم را به خوبی شست و شو می‌دهند و از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌کنند. زخم ناشی از گازگرفتگی را معمولا نمی‌بندند تا اگر عفونتی در آن ناحیه مشاهده شد، بتوان آن را تخلیه کرد.

خراش پوستی راه ورود باکتری‌ها به لایه‌های داخلی‌تر را ایجاد می‌کند. ورود باکتری‌ها سبب ایجاد عفونت در دست می‌شود که به آن سلولیت می‌گویند. این عفونت ممکن است به خون راه پیدا کرده و به سراسر بدن منتشر شود و آسیب‌های جدی‌تری را برای فرد ایجاد کند؛ بنابراین تجویز فوری آنتی‌بیوتیک ضروری است.

عفونت هرپسی توسط ویروس هرپس ایجاد می‌شود. این بیماری بیشتر در کارکنان بهداشت و سلامت و در اثر برخورد با بزاق افراد آلوده به ویروس مشاهده می‌شود. یک برآمدگی کوچک، با یا بدون درد، در ناحیه کف دست علامتی از عفونت هرپسی است.

باکتری‌های استافیلوکوک اورئوس به یک نوع خاص از آنتی‌بیوتیک به نام متی سیلین، مقاوم هستند. این باکتری‌ها بیشتر در سطح جامعه و اماکن عمومی مثل باشگاه‌ها و خانه‌های نگهداری از سالمندان، منتقل می‌شوند. در صورتی که عفونت دست شما با مصرف آنتی‌بیوتیک در طی یکی دو روز بهبود نیافت حتما به پزشک مراجعه کنید. گاهی برای درمان این دسته از باکتری‌ها انجام عمل جراحی ضروری است.

ایجاد زخم در اطراف تاندون‌ها ممکن است راهی برای ورود باکتری و التهاب تاندون ایجاد کند. در التهاب تاندون، دست متورم و قرمز شده و معمولا انگشتان به حالت خم باقی می‌مانند و سفت می‌شوند.

علائم عفونت ناحیه تنار و کف دست چیست؟

عفونت کف دست بر اساس نوع عامل آلوده‌کننده، تظاهرات متفاوتی دارد. به طور کلی در همه انواع عفونت‌های دست، تظاهرات زیر مشاهده می‌شود:

• تورم
• درد شدید
• قرمزی
• گرم‌تر شدن ناحیه‌ی درگیر
• سر باز کردن عفونت به سطح پوست

تورم در بعضی از موارد به حدی شدید است که دست، شبیه دستکش باد شده می‌شود و فرد نمی‌تواند انگشتان خود را حرکت دهد. عفونت هرپسی شامل برجستگی‌هایی است که از مایع شفافی پر شده و علاوه بر درد و قرمزی، خارش هم ایجاد می‌کند. در برخی موارد ممکن است علائم بالا با تب همراه باشند.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره آرتروز مچ دست

عفونت ناحیه تنار و کف دست چگونه تشخیص داده می‌شود؟

عفونت کف دست معمولا با مشاهده قابل تشخیص است اما موارد زیر نیز می‌تواند به تشخیص قطعی آن کمک کند.

یافته‌های آزمایشگاهی: برای تشخیص عفونت هرپسی، از عمق زخم نمونه تهیه شده و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. در صورت انجام جراحی و خارج کردن بافت‌های تخریب شده و عفونت، حتما بافت خارج‌شده برای بررسی عامل عفونت، به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

تصویربرداری: از شایع‌ترین دلایل ایجاد عفونت، تروما یا همان ضربه به دست و ایجاد خراش و زخم روی آن است. برای بررسی وجود شکستگی یا جسم خارجی داخل دست، تصویربرداری کمک‌کننده است. از طریق بررسی‌های رادیولوژیک، می‌توان حباب‌های هوای ایجادشده به وسیله‌ی میکروب‌ها و عفونت استخوانی را به راحتی تشخیص داد. سونوگرافی برای افتراق سلولیت از التهاب غلاف تاندون مناسب است.

برای درمان عفونت کف دست و ناحیه تنار چه اقداماتی لازم است؟

• درمان آنتی‌بیوتیکی: در بیماری‌های عفونی، درمان دارویی مناسب، برای کاهش عوارض بیماری و تاثیرات آن‌ بر زندگی بیمار بسیار مهم است. در درمان عفونت‌های ناشی از باکتری مقاوم به متی‌سیلین، انتخاب نوع مناسب آنتی‌بیوتیک اهمیت زیادی دارد. سفالکسین، کلیندامایسین، آمپی‌سیلین-سولباکتام، سفازولین و ونکومایسین از آنتی‌بیوتیک‌های پرکاربرد در درمان این عفونت‌ها هستند.

در صورتی که دچار گازگرفتگی شدیم چگونه از ابتلا به کزاز پیشگیری کنیم؟

پس از مراجعه به مراکز درمانی برای بررسی گازگرفتگی، در صورت نیاز به واکسن هاری و کزاز، این واکسن‌ها به افراد تزریق می‌شوند؛ اما در کنار آن برخی اقدامات دیگر نیز برای پیشگیری از ابتلا به کزاز پس از گازگرفتگی لازم خواهد بود که به شرح زیر می‌باشد:

• بی حرکت کردن دست با آتل
• بالا نگه داشتن دست (جریان خون و لنف ناحیه را بهتر می‌کند.)
• گرم نگه داشتن دست (با افزایش جریان خون، سلول‌های ایمنی و آنتی‌بیوتیک بیشتری را به ناحیه منتقل می‌کند.)

پیشگیری از عفونت کف دست و عضلات ناحیه تنار

حفظ بهداشت دست اهمیت ویژه‌ای دارد. تمام زخم‌ها و پارگی‌های دست را با آب تمیز بشویید و با پارچه تمیز ببندید. پانسمان مناسب و رسیدگی به زخم از ایجاد عوارض عفونت جلوگیری می‌کند.

Complex Regional Pain Syndrome یا سندرم درد منطقه‌ای، اصطلاحی است که برای توصیف درد و التهاب اضافی و طولانی مدت در پی آسیب دیدگی بازو و پا، به کار می‌رود. CPRS دارای اشکال حاد (کوتاه مدت) و مزمن (طول کشنده بیش از ۶ ماه) است. CRPS به دو شکل آتروفی سودک و کازالژی دیده می‌شود. آتروفی سودک یا دیستروفی سمپاتیک رفلکسی (CRPS1)، به دلیل اختلال در عملکرد نورون‌های سمپاتیک و سیستم ایمنی ایجاد می‌شود. در آتروفی سودک، برخلاف کازالژی، آسیب مستقیم و واضح عصبی وجود ندارد. آتروفی سودک موجب درد شدید و مزمن در یک یا چند اندام شده و این درد می‌تواند ماه‌ها و حتی سال‌ها به طول بی‌انجامد.

علائم آتروفی سودک

افراد مبتلا به CRPS  دچار درد‌های خودبخودی می‌شوند. در این افراد، دردهای غیرطبیعی پس از تماس‌های معمول همچون لمس سطحی ناحیه آسیب دیده ایجاد می‌شود. علائم دیگر شامل تغییر در رنگ پوست، گرمی و تورم در زیر ناحیه آسیب دیده می‌باشد. این سندرم معمولا با گذشت زمان بهبود می‌یابد؛ اما در برخی موارد نادر، شدید و طولانی مدت بوده و سبب ناتوانی فرد خواهد شد. بیش تر موارد CPRS در اثر آسیب به اعصاب منتقل کننده حس درد اتفاق می‌افتند. در برخی افراد آسیب عصبی واضح است، اما در برخی دیگر ممکن است محل آسیب به طور دقیق مشخص نباشد.

آتروفی سودک معمولا در اندام فوقانی رخ می‌دهد؛ با این حال ممکن است اندام تحتانی را نیز تحت تاثیر قرار دهد. فرد ممکن است در انگشتان ، دست ها، آرنج ها، شانه ها، پاها و باسن خود احساس درد داشته باشد. علائم شامل موارد زیر است:

• درد: فرد دچار درد خودبخودی می‌شود؛ این درد ممکن است ثابت باشد یا با فعالیت فرد دچار نوسان شود. ناحیه آسیب دیده اغلب حساس بوده و پس از یک لمس سطحی یا تماس بدنی طبیعی، فرد را دچار دردی شدید در ناحیه آسیب دیده کند. محرک‌های خفیف همچون خراشیدن سنجاق سبب ایجاد دردی شدید و طول کشنده در آن محل خواهند شد. این درد با درد حاصل از ضربه به ناحیه آسیب دیده، فرق می‌کند و ماندگارتر است. این افراد دچار حس سوزن سوزن شدن در اندام می‌شوند. حتی اگر ناحیه آسیب دیده کوچک هم باشد با گذشت زمان ممکن است درد گسترش یابد. در موارد نادر، درد و سایر علائم منطبق بر محل آسیب دیده، در اندام مقابل بروز می‌یابند که به این نوع درد، درد آینه ای می‌گویند. درد آینه ای شدت کمتری داشته و با بهبودی اعصاب آسیب دیده برطرف می‌شود.
• تغییرات پوستی: پوست فرد در ناحیه آسیب دیده ممکن است سردتر یا گرم تر از نقاط دیگر بدن باشد. تغییرات رنگ به شکل قرمزی، کبودی، رنگ پریدگی، خاکستری شدن و آبی شدن پوست، خود را نشان می‌دهند. همچنین به دلیل کاهش میزان اکسیژن رسانی جلدی، پوست فرد براق و خشک با ضخامتی متغیر نسبت به حالت عادی می‌شود. الگوی رشد ناخن و مو در ناحیه آسیب دیده تغییر می‌کند. این تغییرات می‌تواند به صورت افزایش یا کاهش رشد مو و ناخن باشد. ناحیه آسیب دیده می‌تواند دچار افزایش یا کاهش تعریق شود. همه ی این تغییرات، به دلیل اختلال در عملکرد اعصاب کنترل کننده جریان خون اتفاق می‌افتند.
• خشکی مفاصل: کاهش تحرک و استفاده از مفصل منجر به کاهش انعطاف پذیری تاندون‌ها و لیگامان‌ها می‌شود. این تاندون‌ها و لیگامان‌ها ممکن است سبب تحریک اعصاب و ایجاد درد شوند.
• تغییرات استخوانی: این تغییرات به صورت شکننده شدن استخوان‌ها یا رشد بیش از حد استخوان‌ها می‌باشد. در این بیماری استخوان‌ها از اعصاب آسیب دیده سیگنال‌هایی دریافت می‌کنند که آن‌ها را وادار به جذب استخوان‌ها یا استخوان سازی می‌کند. تغییرات استخوانی در عکس ساده رادیوگرافی و سایر تصویربرداری‌ها قابل مشاهده هستند.
• تغییرات عضلانی: خستگی، اسپاسم و آتروفی، از جمله تغییراتی هستند که طی آتروفی سودک در ناحیه آسیب دیده ایجاد می‌شوند. در اکثر افراد مبتلا به آتروفی سودک، آسیب مستقیم به رشته‌های عصبی کنترل کننده حرکت عضلات دیده نمی‌شود و تغییرات فوق به علت درد، جریان خون ناکافی، التهاب شدید و ناهماهنگی‌های سنسورهای حسی عضلات اتفاق می‌افتند. در برخی موارد نادر، فرد ممکن است دچار لرزش و دیستونی در ناحیه آسیب دیده شود. اکثر تغییرات با بهبود بیماری، خود به خود برطرف می‌شوند؛ با این حال ممکن است برخی افراد برای بهبود انعطاف پذیری تاندون ها، نیازمند جراحی‌های ارتوپدی باشند.

علل آتروفی سودک

• شکستگی ها: شکستگی‌ها به خصوص شکستگی مچ دست، شایع ترین علت ایجاد آتروفی سودک می‌باشند. اعصاب به دلیل جابجایی استخوان، تماس آسیب‌زا با قطعات خرد شده استخوان یا اثر فشاری گچ‌های خیلی سفت دچار آسیب می‌شوند. گچ‌های سفت یا دردناک باید سریعا باز شوند تا از بروز آتروفی سودک جلوگیری شود.
• جراحی ها: زخم‌های جراحی و بخیه‌ها می‌توانند سبب ایجاد آسیب به اعصاب شوند.
• دررفتگی مفاصل
• بریدگی‌ها و سوختگی ها
• آمپوتاسیون یا قطع اندام
• بی حرکتی در اندام ها
• تروماهای نافذ
• شوک
• حمله قلبی
• فشار روی اعصاب
• رادیوتراپی
• عفونت ها

تشخیص آتروفی سودک

هیچ تست مشخص و قطعی برای تشخیص آتروفی سودک وجود ندارد. پزشک معالج با توجه به سوابق پزشکی، معاینات بالینی و تست‌های مختلف به تشخیص آتروفی سودک می‌رسد. تشخیص زودهنگام  برای جلوگیری از پیشرفت بیماری بسیار مهم می‌باشد. پزشک معالج ممکن است تست‌های زیر را درخواست کند:

• اسکن استخوان
• MRI
• X-RAY
• تست‌های مربوط به سیستم سمپاتیک
• اندازه‌گیری دمای پوست

پزشک بیماری‌های دیگری را که تظاهرات مشابه آتروفی سودک دارند بررسی و رد می‌کند، این بیماری‌ها عبارتند از:

• آرتریت
• بیماری لایم
• بیماری‌های عضلانی
• وجود لخته درون وریدها
• پلی نوروپاتی ها

درمان آتروفی سودک

درمان با توجه به علائم متفاوت بوده و آنچه مهم است جلوگیری از پیشرفت بیماری می‌باشد. درمان شامل موارد زیر می‌باشد:

• مداخله‌های پزشکی: شامل بیوفیدبک، بلوک کردن اعصاب محیطی، سمپاتکتومی، تحریک طناب نخاعی و تحریک عمقی مغز.
• درمان‌های دارویی: شامل داروهای ضد صرع، داروهای ضد افسردگی، بتابلوکرها، بنزودیازپین ها، بیس فسفونات ها، گوانتیدین، تثبیت کننده‌های غشا، شل کننده‌های عضلانی، اپیوئید ها، NSAIDs، استروئید سیستمیک، بی حس کننده‌های موضعی و وازودیلاتورها.
• روان درمانی

در شکستگی‌هایی که اغلب از آنها می‌شنویم، فشاری بیش از حد به یک استخوان طبیعی وارد می‌شود و سبب شکستگی خط‌مانند در آن می‌شود؛ اما شکستگی استرسی در اثر فشارهای مکرر و استفاده بیش از حد مانند بالا و پایین پریدن یا دویدن مسافت طولانی ایجاد می‌گردد. شکستگی استرسی در استخوان‌هایی که وزن بدن را تحمل می‌کنند، شایع‌تر است. ورزشکاران یا افرادی که به مدت طولانی، باری را بر دوش خود جابجا می‌کنند مستعد این نوع شکستگی هستند. هر یک از این نیروها به تنهایی سبب شکستگی استخوان نمی‌شود، بلکه وارد شدن این نیروها به طور مکرر و در مدت زمان طولانی، به استخوان آسیب می‌زند. اعمال فشار طبیعی بر استخوان ضعیف شده در اثر استئوپروز هم ممکن است سبب شکستگی استرسی ‌شود.

برای شناخت بیشتر این نوع از شکستگی، علائم آن و درمان‌هایش با ما همراه باشید.

شکستگی استرسی چگونه شناخته می‌شود و بیشتر در کدام اعضا رخ می‌دهد؟

این نوع از شکستگی مانند سایر شکستگی‌ها سبب درد در ناحیه آسیب‌دیده می‌شود. در ابتدای وقوع شکستگی، ممکن است درد قابل تشخیص نباشد اما با گذشت زمان این درد شدیدتر خواهد شد. بیمار ابتدا در حین ورزش درد را احساس می‌کند؛ اما به تدریج، بیمار در هنگام استراحت نیز درد را حس خواهد کرد. درد مربوط به شکستگی استرسی درد مبهمی نیست؛ بلکه محل دقیق آن مشخص بوده و با فشار دادن انگشت بر آن ناحیه درد آن بیشتر می‌شود. در موارد پیشرفته تورم و قرمزی در اطراف ناحیه آسیب‌دیده ایجاد می‌شود.

به استخوان‌های تشکیل دهنده کف پا متاتارس می‌گویند. این استخوان‌ها به دلیل فشار زیاد و مداوم وزن بدن روی‌ آن‌ها، مستعد شکستگی استرسی هستند. به دلیل همین فشارهای مکرر و تحمل وزن زیاد بدن، شکستگی استرسی بیشتر در اندام تحتانی اتفاق می‌افتد. در هنگام راه رفتن نیز فشار زیادی به کف پا، به ویژه استخوان متاتارس دوم و سوم وارد می‌شود. به همین دلیل، این دو استخوان شایع‌ترین محل‌هایی هستند که دچار شکستگی استرسی می‌شود.

دلیل وقوع شکستگی استرسی چیست؟

شکستگی استرسی در نتیجه‌ی افزایش تعداد یا شدت انجام یک فعالیت در مدت زمان کوتاه رخ می‌دهد. استخوان در برابر فشار‌هایی که به آن وارد می شود بازیابی می‌شود. در فرایند بازیابی، بافت استخوانی تخریب شده و بافت جدیدی به جای آن به وجود می آید. در فعالیت‌های استرسی یا مکرر، سرعت بازیابی استخوان کمتر از سرعت وقوع تخریب در آن است؛  یعنی پس از رخ دادن اولین آسیب و پیش از این که بافت استخوان به طور کامل آسیب وارد شده را اصلاح کند، آسیب دوم وارد می‌شود و به همین ترتیب تا بروز شکستگی استرسی ادامه می‌یابد.

بیشتر بدانید: شکستگی لیسفرانک چیست؟

ریسک‌فاکتورهای شکستگی استرسی چیست؟

عواملی که ریسک شکستگی استرسی را افزایش می‌دهند، شامل موارد زیر است:

• ورزش‌هایی مانند ژیمناستیک، تنیس و بسکتبال که در آنها فشار وزن غالبا به نقاط خاصی از بدن وارد می‌شود.
• افزایش ناگهانی فعالیت بدن و ورزش‌های سنگین و مکرر فرد را مستعد شکستگی استرسی می‌کند.
• خانم‌ها، به ویژه در دوران یائسگی با ریسک بیشتری در معرض شکستگی استرسی قرار دارند.
• در افراد دارای کف پای صاف یا افزایش قوس کف پا شکستگی استرسی بیشتر مشاهده می‌شود.
• بیماری‌هایی مانند استئوپروز استخوان را تضعیف می‌کند و احتمال وقوع شکستگی استرسی را افزایش می‌دهد.
• سابقه‌ی شکستگی استرسی قبلی احتمال شکستگی را افزایش می‌دهد.
• عدم مصرف مواد مغذی و کاهش کلسیم و ویتامین D در بدن، استحکام استخوان را کاهش می‌دهد.

در بعضی از بیماران که جهت درمان شکستگی استرسی مراجعه نمی‌کنند، عوارضی در درازمدت به وجود می‌آید. علت شکستگی استرسی باید شناخته و درمان شود؛ چراکه می‌تواند سبب شکستگی مجدد استخوان شود.

چگونه از شکستگی استرسی پیشگیری کنیم؟

موارد زیر در پیشگیری از شکستگی استرسی تاثیر قابل توجهی دارد:

• کفش مناسب به پا کنید. کفشی را انتخاب کنید که مناسب فعالیت شما باشد. اگر کف پای شما صاف است، با پزشک خود مشورت کنید.
• ورزش‌ها و فعالیت‌های خود را به تدریج افزایش دهید. فعالیت شدید و ناگهانی، شما را در معرض خطر قرار می‌دهد. می‌توانید هر هفته به طور متوسط ده درصد فعالیت خود را افزایش دهید.
• استحکام استخوان از اهمیت بالایی برخوردار است. غذای مصرفی شما باید به گونه‌ای باشد که کلسیم، ویتامین D و سایر مواد معدنی مورد نیاز بدن شما را تامین کند.

بیشتر بدانید: شکستگی دررفتگی مونتژیا چیست؟

شکستگی استرسی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

به طور کلی تشخیص شکستگی‌های استخوان با عکس‌برداری قطعی می‌شود؛ اما شکستگی استرسی با گرفتن شرح حال و شیوه زندگی روزانه فرد تا حد زیادی قابل تشخیص است. تصویربرداری استخوان شامل موارد زیر است:

• X-Ray یا عکس ساده: شکستگی استرسی در مراحل اولیه در عکس ساده رادیوگرافی مشخص نیست. این شکستگی یک هفته و گاهی حتی تا یک ماه بعد از علامت‌دار شدن، در عکس ساده قابل تشخیص است.
• Bone scan یا اسکن استخوانی: در اسکن استخوان می‌توان انواع اختلالات استخوان را تشخیص داد و برای شکستگی استرسی اختصاصی نیست. در اسکن استخوان افزایش جذب در ناحیه آسیب‌دیده افزایش می‌یابد و به صورت نقطه سفید در تصویر دیده می‌شود.
• MRI: با این نوع تصویربرداری می‌توان بافت نرم و استخوان را بررسی کرد و به راحتی شکستگی استرسی را از آسیب بافت نرم تشخیص داد. MRI بهترین تست برای تشخیص این نوع شکستگی است. قبل از اینکه بتوان با تصویربرداری ساده شکستگی استرسی را تشخیص داد، به وسیله MRI قابل تشخیص است.

درمان شکستگی استرسی به چه صورتی است؟

برای بهبود شکستگی استرسی انجام موارد زیر مهم است:

• از کفش مناسب یا عصا استفاده کنید تا فشار کمتری بر اندام وارد شود.
• فعالیتی که موجب شکستگی شده است باید متوقف شود. شش تا هشت هفته برای بهبود شکستگی استرسی مناسب خواهد بود.
• گاهی با گچ گرفتن یا وسایل نگهدارنده می‌توان عضو را ثابت کرد و به بهبود آن کمک کرد.
• برای کاهش درد می‌توان از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) استفاده کرد.
• قرار دادن یخ بر روی محل آسیب‌دیده، تورم و درد را کاهش می‌دهد. هر 3 ساعت به مدت 15 دقیقه یخ را بر روی قسمت آسیب‌دیده قرار دهید.
• بعد از بهبود شکستگی فعالیت خود را با ورزش‌هایی همانند شنا که فشار زیادی بر بدن وارد نمی‌کند ادامه بدهید.

در موارد نادری برای بهبود کامل عضو به ویژه در ناحیه‌ای که خون‌رسانی ضعیفی دارد، جراحی انجام می‌شود. در ورزشکارانی که می‌خواهند زودتر به فعالیت خود برگردند نیز جراحی کمک زیادی می‌کند.

سندروم کراش یا له‌شدگی به دلیل آسیب مستقیم یا غیرمستقیم به عضله به وجود می‌آید. به دنبال آسیب عضلانی و مرگ سلول‌ها، مواد موجود در آنها به جریان خون وارد می‌شوند. میوگلوبین، پروتئینی در ماهیچه است که وظیفه نگهداری اکسیژن را بر عهده دارد و در مواقع نیاز آن را آزاد می‌کند. در هنگام تخریب و له‌شدگی عضله، میوگلوبین وارد خون می‌شود. میزان بالای میوگلوبین در جریان خون می‌تواند باعث از کار افتادگی کلیه‌ها شود.

هنگامی که عضلات فرد به مدت طولانی در معرض فشار قرار گیرند – مثلا فردی که زیر آوار مانده است – خون‌رسانی به عضله مختل می‌شود. سلول‌های عضلانی در اثر این کاهش خون‌رسانی می‌میرند و میوگلوبین از آن‌ها خارج می‌شود. وقتی فشار برداشته می‌شود، خون به عضله باز می‌گردد اما سلول‌های مرده باز نمی‌گردند و میوگلوبین وارد جریان خون می‌شود. میوگلوبین وارد شده به جریان خون عوارضی به همراه دارد که نارسایی کلیه یکی از آنهاست. نارسایی کلیه به این معناست که کلیه نمی‌تواند مواد دفعی را از خود عبود دهد و ادرار در بدن تجمع می‌یابد. در صورت عدم درمان، رابدومیولیز می‌تواند سبب مرگ فرد شود.

علائم سندروم له‌شدگی یا رابدومیولیز

تظاهرات رابدومیولیز بسیار متنوع است و به علت ایجاد کننده آن بستگی دارد. این علائم ممکن است در یک قسمت از بدن یا در کل آن ایجاد شوند. سه علامت اصلی در رابدومیولیز عبارتند از:

• درد در عضلات شانه، ران یا ستون فقرات
• ناتوانی در حرکت دست و پا
• کاهش ادرار یا تغیر رنگ ادرار به قرمز تیره یا قهوه‌ای

رابدومیولیز علائم مختلفی دارد و این تظاهرات برای رابدومیولیز اختصاصی نیست. به طور معمول علائم آن به صورت زیر دیده می‌‌شود:

• ضعف عضلانی
• کاهش ادرار
• خستگی
• ادرار تیره رنگ به رنگ چای
• کبودی
• تب
• بی حالی
• تهوع و استفراغ
• گیجی
• تحریک‌پذیری
• افزایش ضربان قلب

زمانی که فشار از روی اندام برداشته می‌شود، اندام سرد و بدون نبض است؛ حس و حرکت ندارد؛ کبود و رنگ پریده و متورم است.

رابدومیولیز به چه علتی ایجاد می‌شود؟

هر عاملی که سبب تخریب عضلات شود، می‌تواند باعث رابدومیولیز شود. این علل شامل:

• ضربه (تروما) و حرارت

افتادن جسمی در تصادف بر روی عضو، سوختگی درجه ۳، توقف خونرسانی به اندام، فعالیت‌های شدید مانند دوی ماراتون، افتادن آوار روی اندام

• بیماری‌های متابولیک و ژنتیکی

اختلال متابولیسم چربی، کربوهیدرات و پروتئین، کم‌کاری تیروئید، اختلال تعادل الکترولیت‌ها، سندروم عضلانی دوشن و دیابت

• عفونت و التهاب

عفونت باکتریال، عفونت ویروسی، درماتومیوزیت و پلی‌میوزیت، مارگزیدگی

• داروها و سم‌ها

داروهای کاهش‌دهنده کلسترول مثل آتورواستاتین، سیکلوسپورین، کلشی‌سین، آمفتامین‌ها، اریترومایسین، کوکائین، اکستازی و LSD

سابقه رابدومیولیز قبلی احتمال ابتلای مجدد را افزایش می‌دهد.

تشخیص رابدومیولیز

در  رابدومیولیز، پزشک با معاینه بالینی می‌تواند به تشخیص برسد. در فشار با انگشت، درد در عضو احساس می‌شود. برای بررسی  دقیق‌تر از تست‌های ادراری و خونی کمک گرفته می‌شود:

• کراتین کیناز: آنزیمی است که در عضلات، مغز و قلب وجود دارد.
• میوگلوبین در خون و ادرار
• پتاسیم: ماده معدنی مهمی است که هنگام آسیب به استخوان و ماهیچه بالا می‌رود.
• کراتینین در ادرار و خون: به طور طبیعی از ادرار دفع می‌شود اما بالا رفتن آن نشانه آسیب به عضله است.

در نیمی از افراد مبتلا به سندروم کراش، تست میوگلوبین منفی می‌شود.

درمان رابدومیولیز (سندروم کراش یا له‌شدگی)

اگر رابدومیولیز در مراحل اولیه تشخیص داده شود، بدون آسیب دائمی به کلیه می‌توان آن را درمان کرد.

مایع‌درمانی

اولین و مهم‌ترین مرحله درمان تامین مایعات کافی برای بدن است. برای بیمار به سرعت به صورت وریدی مایع‌درمانی آغاز می‌شود. این مایع باید حاوی بی‌کربنات باشد تا دفع میوگلوبین از کلیه تسریع گردد.

دارودرمانی

تجویز بی‌کربنات و سایر موارد ادرارآور برای بهبود کارکرد کلیه مفید است. این مواد ادرارآور سطح پتاسیم و کلسیم خون را متعادل می‌کنند.

دیالیز

اگر کارکرد کلیه مختل شود و کلیه به سمت از کار افتادگی برود، فرد به دیالیز احتیاج خواهد داشت. در طول دیالیز، خون فرد وارد محفظه‌ای می‌شود، مواد دفعی از آن خارج شده و سپس خون تصفیه شده به بدن باز می‌گردد.

درمان خانگی

در مواردی که رابدومیولیز شدید نیست، می‌توان با انجام برخی از کارهای ساده بهبود عضو را تسریع کرد. استراحت دادن به عضو کمک می‌کند تا فرد سریع‌تر بهبود یافته و کلیه دچار نارسایی نشود. اگر در عضوی احساس خستگی کردید، استراحت کنید و مقدار زیادی آب بنوشید.

اگر علت رابدومیولیز بیماری‌های زمینه‌ای باشد باید آن‌ها را درمان کرد. اگر علت این سندروم دارو باشد، باید مصرف آن دارو متوقف شده و با داروی دیگری جایگزین شود.

عوارض رابدومیولیز

شدت آسیبی که به فرد وارد می‌شود، به میزان نارسایی کلیه آن بستگی دارد. اگر رابدومیولیز به سرعت تشخیص داده شود، عوارض ناشی از این سندروم کاهش یافته و فرد در مدت زمان کوتاهی سلامتی خود را به دست می‌آورد. پس از بهبودی ممکن است حس ضعف و درد به میزان کمی در عضله باقی بماند.

برخی عوارض و علائم رابدومیولیز به حدی خطرناک است که اگر درمان نشود سبب مرگ فرد می‌شود. طولانی شدن رابدومیولیز و عدم درمان آن، می‌تواند سبب نارسایی دائمی کلیه شود. افزایش پتاسیم خون، ضربان قلب نامنظم و ایست قلبی از دیگر عوارض این سندروم هستند که در بیش از نیمی از افراد مشاهده می‌شوند. یک چهارم افراد درگیر رابدومیولیز به علت محدودیت مایعات دچار اختلالات کبدی می‌شوند.

چگونه از رابدومیولیز یا سندروم له‌شدگی پیشگیری کنیم؟

قبل و بعد از ورزش به میزان زیادی آب بنوشید. نوشیدن آب فراوان ادرار را افزایش داده و میوگلوبین آزاد شده از عضلات به راحتی از کلیه‌ها دفع می‌شود.

اگر عضله تخریب شده یا آسیبی طولانی‌مدتی به عضله وارد شده باشد، با مصرف آب زیاد بدن خود را هیدراته نگه دارید. همیشه همراه خود بطری آب داشته باشید تا به محض تشنگی، حتی اندک، آب بنوشید.

آرتریت (Arthritis) به معنای التهاب مفصل است. آرتریت ری اکتیو یا واکنشی که با نام سندرم رایتر نیز شناخته می‌شود، به وضعیتی گفته می‌شود که مفصل در پاسخ به عفونت‌های دیگر نقاط بدن، دچار التهاب می‌شود. در این افراد واکنش سیستم ایمنی پس از بهبودی نیز ادامه داشته و باعث آسیب به مفاصلی که دچار عفونت هم نشده بودند می‌شود. التهاب مفصل خود را با گرمی، قرمزی، تورم و درد در اطراف ناحیه آسیب دیده، نشان می‌دهد. در آرتریت ری اکتیو، مفاصل بزرگ اندام‌های تحتانی و مفصل ساکروایلیاک، بیش از سایر مفاصل بدن درگیر می‌شوند. افراد مبتلا به آرتریت واکنشی ممکن است دچار عفونت دستگاه ادراری و ملتحمه چشم شوند. این عفونت‌ها همزمان با آرتریت ری اکتیو رخ می‌دهند. فرد ممکن است علائمی همچون تب، کاهش وزن، درد کمر و درد پاشنه نیز داشته باشد. این بیماری به دنبال برخی عفونت‌های باکتریایی خاص همچون کلامیدیا، سالمونلا، یرسینیا، شیگلا و کمپیلوباکتر رخ می‌دهد.

بیشتر بدانید: آرتریت عفونی چیست؟

علائم و نشانه‌های آرتریت ری اکتیو

آرتیت ری اکتیو در دسته ای از بیماری‌ها که با عنوان اسپوندیلوآرتروپاتی‌ها شناخته می‌شوند، قرار دارد. اسپوندیلوآرتروپاتی‌ها علائم مشابهی داشته و با مارکر‌های ژنتیکی همچون HLA-B27 در ارتباط هستند. علائم شایع اسپوندیلوآرتروپاتی‌ها شامل آرتریت به ویژه در اندام تحتانی، درد کمر و انتزیت (التهاب در محل اتصال بافت نرم به استخوان) می‌باشد.

برخی افراد ممکن است مبتلا به نوع خفیفی از آرتریت واکنشی بدون عفونت مجاری ادراری و عفونت چشم شوند. در برخی دیگر از افراد ممکن است علائم به قدری شدید باشند که سبب اختلال در انجام فعالیت‌های روزمره شوند. علائم به طور معمول بین ۳ الی ۱۲ ماه ادامه داشته و پس از آن ممکن است از بین بروند؛ اما در برخی از افراد نیز ممکن است علائم دوباره عود کرده یا بیماری به صورت مزمن ادامه پیدا کند و علائم بیش از ۶ ماه باقی بمانند. علائم معمولا ۶ هفته پس از عفونت دستگاه ادراری یا گوارشی بروز پیدا می‌کنند. علائم بیماری هم می‌توانند هم زمان با عفونت بروز یابند و هم ممکن است پس از فروکش کردن عفونت پدیدار شوند. شروع علائم معمولا سریع بوده و در طی چند روز ۲ تا ۴ مفصل را درگیر می‌کند. به طور کلی علائم آرتریت ری اکتیو شامل موارد زیر می‌باشد:

• درد و خشکی در محل مفصل: درد معمولا در مفاصل زانو، مچ پا و پا وجود دارد. همچنین ممکن است فرد در ناحیه کمر، پاشنه پا و باسن احساس درد داشته باشد.
• التهاب چشم: یکی از علائم شایع آرتریت ری‌اکتیو بوده و افراد مبتلا ممکن است دچار التهاب در بخش ملتحمه چشم شوند.
• مشکلات ادراری: تکرر و سوزش ادرار، التهاب پروستات، التهاب سرویکس و التهاب تخمدان‌ها از جمله علائم شایع آرتریت ری ‌اکتیو می‌باشند. با وجود علائم ادراری، کشت ادرار منفی در اغلب اوقات منفی است. علائم ادراری معمولا در خانم‌ها مشاهده نمی شوند.
• انتزیت: به معنای التهاب در محل اتصال بافت نرم به استخوان می‌باشد. این التهاب سبب درگیری عضلات، لیگامان‌ها و تاندون‌ها می‌شود.
• تورم در اطراف مفصل: انگشت سوسیسی شکل که به دلیل تورم در مفاصل بین انگشتی رخ می‌دهد، از علائم شایع آرتریت ری‌ اکتیو می‌باشد.
• مشکلات پوستی: آرتیت ری اکتیو می‌تواند سبب ایجاد واکنش‌های مختلف پوستی شود؛ این واکنش‌ها از یک راش پوستی تا زخم‌های کف دست یا کف پا متغیر می‌باشد.
• درد کمر: درد کمر از نوع دردهای التهابی مفاصل بوده و به همین علت بیمار صبح‌ها درد بیشتری را متحمل می‌شود.
• علائم سیستمیک: در برخی افراد علائم سیستمیک همچون تب، کاهش وزن و خستگی مشاهده می‌شود.

چه عواملی سبب افزایش احتمال به آرتریت ری اکتیو می‌شوند؟

• جنسیت: امکان ابتلا به آرتریت ری اکتیو در عفونت‌های منتقله از راه تماس جنسی، در مردان بیش تر می‌باشد.
• سن: این بیماری بیش تر در سنین بین ۲۰ تا ۳۰ سال دیده می‌شود.
• عوامل ارثی: وجود ژن‌های وراثتی همچون HLA-B27، احتمال ابتلا به آرتریت ری اکتیو را افزایش می‌دهند.

بیشتر بدانید: آرتریت پسوریاتیک چیست؟

تشخیص آرتریت ری اکتیو

• آزمایش خون: بررسی شواهد عفونت‌های قبلی یا فعلی، مارکر‌های التهابی، حضور آنتی بادی‌های مرتبط با دیگر انواع آرتریت و مارکر‌های ژنتیکی مرتبط با آرتریت ری اکتیو.
• آزمایش مایع مفصلی: پزشک ممکن است از یک سوزن برای کشیدن مایع مفصلی استفاده کند. مایع مفصلی با اهداف زیر تحت آزمایش قرار می‌گیرد:
  • شمارش تعداد گلبول‌های سفید: افزایش تعداد گلبول‌های سفید، نشان دهنده وجود التهاب یا عفونت در بدن می‌باشد.
  • بررسی مایع مفصلی از نظر حضور باکتری‌ها و مارکرهای التهابی
  • بررسی وجود کریستال‌ها در مایع مفصلی
• روش‌های تصویربرداری: عکس برداری توسط اشعه X به تشخیص آرتریت کمک می‌کند.

درمان آرتریت ری اکتیو

در درمان آرتریت ری‌ اکتیو، آنتی بیوتیک جایگاهی ندارد؛ چرا که عامل این بیماری عفونت نیست بلکه پاسخ بیش از حد سیستم ایمنی به عفونت است. به همین دلیل اصلی‌ترین رویکرد درمانی برای این بیماری سرکوب سیستم ایمنی خواهد بود. البته باید توجه داشت در صورت وجود عفونت‌های گوارشی و ادراری همراه، حتما می‌بایست در قدم اول با استفاده از آنتی بیوتیک‌های متناسب با نوع باکتری ایجاد کننده عفونت عوامل عفونی را سرکوب کرد. سایر درمان‌ها شامل موارد زیر می‌باشند:

• ضد التهاب‌های غیر استروییدی (NSAIDs): این داروها به کاهش التهاب و درد کمک می‌کنند.
• کورتیکواستروییدهای تزریقی: این داروها سبب کاهش التهاب در مفصل می‌شوند.
• استرویید‌های موضعی: از استرویید موضعی برای درمان راش‌های پوستی ایجاد شده در آرتریت واکنشی، استفاده می‌شود.
• داروهای آرتریت روماتویید: ممکن است این داروها سبب بهبود علائم شوند.
• فیزیوتراپی

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/reactive-arthritis/diagnosis-treatment/drc-20354843

گاه فردی در اثر فشار‌های معمول و روزانه دچار آسیب می‌شود و با وجود این که این ضربه و آسیب، نیرویی معمولی به او وارد کرده است؛ اما سبب بروز شکستگی استخوانی در فرد می‌شود. عواملی مانند بیماری‌های موضعی (عفونت، تومور، کیست، نرمی استخوان) و بیماری‌های عمومی (بافت نامناسب استخوان، تومورهای منتشر، افزایش فعالیت غدد پاراتیروئیدی، سلیاک و …) می‌توانند استخوان را ضعیف کنند. گاهی حتی انجام فعالیت‌های روزمره مانند خم شدن، نشستن، سوار شدن به ماشین و بالا رفتن از پله نیز باعث شکستن استخوان ضعیف شده می‌شود.

علائم این شکستگی‌ها مانند بقیه شکستگی‌هاست؛ با این تفاوت که ضربه‌ بسیار ضعیفی باعث شکستگی استخوان شده است. قبل از وقوع شکستگی ممکن است فرد در استخوان خود احساس درد داشته باشد؛ اما با شکسته شدن استخوان، درد به حدی شدید می‌شود که فرد به ناچار به پزشک مراجعه می‌کند. در بسیاری از اوقات، شکستگی استخوان نخستین علامت برخی از بیماری‌های بدخیم می‌باشد و به همین دلیل، شکستگی‌هایی که در اثر نیروی بسیار خفیف ایجاد شده‌اند نیاز به بررسی‌های بیشتری خواهند داشت.

چه عواملی سبب شکستگی پاتولوژیک در استخوان می‌شود؟

بیماری‌های زیادی موجب شکستگی پاتولوژیک و ضعف استخوان می‌شوند که به چند مورد از آن‌ها در متن زیر اشاره می‌کنیم:

استئوپروز (پوکی استخوان)

در استئوپروز، تراکم بخش آلی و معدنی استخوان کاهش‌ می‌یابد. این کاهش تراکم باعث ضعیف شدن استخوان شده و آن را در معرض خطر شکستگی پاتولوژیک قرار می‌دهد. در سن بلوغ، تراکم استخوان در بیشترین حد خود است؛ اما با افزایش سن تراکم استخوان کاهش یافته و این کاهش در حوالی زمان یائسگی در خانم‌ها بیشتر می‌شود. ممکن است این استئوپروز، خود نیز در اثر ابتلای فرد به بیماری‌های دیگر مانند پرکاری تیروئید، بیماری‌های گوارشی، بی‌حرکتی و کاهش ویتامین D رخ دهد که در این صورت به آن استئوپروز ثانویه به آن بیماری می‌گویند.

مهم‌ترین عارضه‌ی استئوپروز، شکستگی استخوان ران است. استئوپروز ممکن است خود را با علائمی مانند کمر درد، کاهش قد و شکستگی برخی استخوان‌ها از جمله استخوان ران، مچ و مهره نشان دهد.

سرطان

سرطان به معنای رشد غیر طبیعی سلول‌های بدن است. این رشد غیر طبیعی می‌تواند کل بدن را تحت تاثیر خود قرار دهد. برخی از انواع سرطان‌ها ممکن است باعث ضعف استخوان و شکستگی مرضی شوند.

با توجه به نوع سرطان و میزان پیشرفت آن‌ ممکن است علائم متفاوتی در فرد ایجاد شود؛ اما به طور کلی علائم زیر شایع‌ترند:

• تب، لرز و تعریق شبانه
• کاهش وزن ناگهانی
• کاهش اشتها
• تغیر رنگ پوست
• تورم و درد
• بزرگ شدن غدد لنفاوی

در صورت وجود هر کدام از علائم بالا به پزشک خود مراجعه کنید؛ زیرا سرطان در مراحل اولیه به راحتی قابل درمان است.

بیشتر بدانید: شکستگی باز چیست؟

استئومالاسی (نرمی استخوان)

استئومالاسی به دلیل سخت نشدن استخوان رخ می‌دهد. یکی از علل آن کمبود ویتامین D است؛ چراکه ویتامین D نقش مهمی در جذب کلسیم دارد. کلسیم برای استحکام استخوان ضروری بوده و در صورت کاهش آن در بدن، استخوان‌ها ضعیف می‌شوند. علائم استئومالاسی عبارتند از: دردهای منتشر به ویژه در اطراف مفصل ران؛ ضعف عضلانی در قسمت بالایی اندام؛ شکستگی استخوان.

با دریافت مکمل غذایی می‌توان استئومالاسی را بهبود بخشید.

استئومیلیت

استئومیلیت به معنای عفونت استخوان است و توسط قارچ یا باکتری ایجاد می‌شود. استئومیلیت به ندرت ممکن است سبب تضغیف استخوان شود. علائم این بیماری به شرح زیر است:

• تب و لرز
• احساس خستگی و تحریک‌پذیری
• درد، تورم و قرمزی در اطراف محل عفونت
• سفتی در محل عفونت

سایر بیماری‌هایی که سبب شکستگی پاتولوژیک می‌شوند عبارتند از:

• تومور‌های استخوانی
• کیست‌های ساده استخوان
• بیماری پاژه
• استخوان‌سازی ناقص (یک بیماری نقص ژنی است)

بیشتر بدانید: آشنایی با شکستگی آرنج یا شکستگی سر استخوان رادیوس

علائم شکستگی پاتولوژیک استخوان چیست؟

تظاهرات شکستگی پاتولوژیک همانند سایر شکستگی‌های استخوانی است. این علائم شامل موارد زیر است:

• درد در اطراف محل شکستگی
• کبودی و تورم در اطراف استخوان شکسته
• بی حسی و گزگز و ضعف در اطراف استخوان

در بعضی موارد، تشخیص شکستگی پاتولوژیک از سایر شکستگی‌های استخوانی مشکل است.

تشخیص شکستگی پاتولوژیک

پزشک برای تشخیص شکستگی، ابتدا فرد را معاینه می‌کند. در شکستگی، عکس ساده رادیوگرافی (X-Ray) به پزشک کمک می‌کند تا دید کلی مناسب‌تری از استخوان آسیب‌دیده داشته باشد. البته با توجه به شرایط بیمار و نوع و محل شکستگی، ممکن است MRI، CT SCAN و اسکن استخوانی نیز درخواست شود.

اسکن استخوانی روش خوبی برای تشخیص شکستگی‌های جزئی یا بدون دررفتگی، شکستگی‌های گردن ران، شکستگی‌های ستون فقرات و ضایعات متعدد می‌باشد.

شکستگی‌های بدون دررفتگی که در رادیوگرافی ساده قابل تشخیص نیست با MRI به خوبی نشان داده می‌شود.

ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق علت اصلی شکستگی پاتولوژیک استخوان، مجبور به درخواست تست‌ها و آزمایش‌های بیشتری شود مانند:

• تست‌های آزمایشگاهی برای بررسی سطح کلسیم خون و شمارش سلول‌های خونی
• بیوپسی (نمونه‌برداری) از استخوان برای تشخیص تومور و عفونت

درمان شکستگی پاتولوژیک

درمان شکستگی‌های پاتولوژیک به بیماری ضعیف کننده استخوان بستگی دارد. اگر این بیماری بر روی جوش‌خوردگی استخوان تاثیری نگذارد، درمان بسیار راحت است. روشی که برای درمان این شکستگی‌ها استفاده می‌شود، همانند سایر شکستگی‌های استخوان، به محل شکستگی، مقدار جابجایی استخوان و نوع شکستگی بستگی دارد. ممکن است برای نگه داشتن استخوان در محل خود، احتیاج به پین و پلاک باشد. متناسب با محل شکستگی، دوره نقاهت ممکن است از چند هفته تا چند ماه متفاوت باشد. عضو آسیب‌دیده را تا حد امکان نباید تکان داد.  در برخی موارد مانند شکستگی گردن ران عمل جراحی پیشنهاد می‌شود.

پیشگیری از شکستگی پاتولوژیک

شکستگی‌های پاتولوژیک معمولا قابل پیشگیری نیستند. اگر دچار نوعی بیماری هستید که موجب تضعیف استخوان می‌شود، برای پیشگیری از آسیب‌های استخوان پس از مشورت با پزشک خود می‌توانید از توصیه‌های زیر استفاده کنید:

• مصرف کافی ویتامینD و کلسیم
• انجام فعالیت‌های مناسب برای افزایش قدرت عضلانی
• کنترل بیماری زمینه‌ای
• اجتناب از فعالیت‌های شدید

کلسیم باعث استحکام استخوان ‌می‌شود. ویتامینD  برای جذب کلسیم ضروری است. ویتامین K، ویتامین C، منیزیم و فسفر از دیگر مواد مهم برای استحکام استخوان‌ها هستند. با افزایش سن، نیاز بدن به کلسیم و ویتامین D افزایش می‌یابد. کلم بروکلی، ماست، تخم مرغ، پنیر و ماهی سالمون منابعی غنی از کلسیم هستند. مصرف روزانه یک لیوان شیر حدود 30 درصد کلسیم مورد نیاز روزانه شما را تامین می‌کند؛ اما هنوز ارتباطی بین مصرف شیر در جوانی و سن رشد و تراکم استخوان در بزرگسالی دیده نشده است.

شکستگی به معنای از بین رفتن تداوم و پیوستگی استخوان‌های بدن می‌باشد و به دو نوع باز و بسته تقسیم می‌شود.

شکستگی باز نوعی از شکستگی است که  استخوان به دلیل دررفتگی شدید پوست را دچار آسیب و پارگی کرده و از محل زخم به فضای بیرون راه پیدا کرده است. در اکثر موارد این زخم به دلیل فرو رفتن تکه ای از استخوان شکسته شده به پوست ایجاد می‌شود. این فضای شکستگی لزوما بیرون از بدن نمی باشد؛ مثلا اگر دنده شکسته شده، بافت ریه را بشکافد و وارد فضای درون کیسه‌های هوایی شود، در واقع با محیط بیرون ارتباط برقرار کرده و نوعی شکستگی باز محسوب می‌شود.

توجه داشته باشید که وجود یک زخم پوستی وسیع بر روی محل شکستگی نیز به معنای باز بودن شکستگی نمی باشد. اگر زخم به محیط شکستگی راه نداشته باشد، شکستگی از نوع بسته خواهد بود. در برخی موارد ممکن است پوست روی استخوان شکسته شده، فقط یک سراخ کوچک داشته باشد که به محیط شکستگی راه دارد؛ در این حالت نیز شکستگی از نوع باز می‌باشد. شکستگی باز عموما در استخوان‌های تیبیا (درشت نی)، انگشتان، آرنج، زانو و متاکارپ رخ می‌دهد.

اهمیت شکستگی‌های باز به دلیل برقراری ارتباط بین محیط خارج و داخل است؛ این موضوع سبب افزایش ریسک ایجاد عفونت می‌شود. در شکستگی‌های باز، عوامل بیماری زا از جمله باکتری‌ها می‌توانند از محل زخم به استخوان و محیط اطراف آن راه پیدا کنند و موجب ایجاد عفونت‌های جدی در استخوان و بافت‌های اطراف بشوند. همچنین خطر دیگری که شکستگی باز را تهدید می‌کند، خون ریزی از محل زخم می‌باشد. به همین دلیل شکستگی باز نسبت به شکستگی بسته، نیازمند درمان‌های بیش تر و جدی تر می‌باشد. در برخی موارد، عفونت آنقدر پیشرفته می‌شود که راهی جز قطع اندام برای پزشک معالج باقی نمی‌گذارد.

بیشتر بدانید: شکستگی لیسفرانک چیست؟

انواع شکستگی باز

شکستگی‌های باز را بر اساس تقسیم بندی گاستیلو و اندرسون (Gustilo-Anderson) به سه گروه تقسیم می‌کنند:

• گروه یک: در این گروه، طول زخم ایجاد شده کم تر از یک سانتی متر می‌باشد، زخم تمیز است و آسیب عضلات نیز کم و جزئی است. شکستگی‌ها ساده هستند.
• گروه دو: در این گروه، طول زخم بین یک تا ده سانتی متر است؛ آسیب عضلات و بافت نرم وجود دارد اما شدید نیست؛ شکستگی ممکن است چند تکه ای باشد.
• گروه سه: در این گروه طول زخم بیشتر از ده سانتی متر است؛ زخم آلوده است؛ آسیب‌های بافت نرم و عضلات شدید است؛ شکستگی‌ها چند تکه ای هستند. میزان خون رسانی به استخوان‌ها و اندام نیز در برخی موارد بسیار کم است. این گروه نیز خود سه زیر گروه متفاوت دارد:

1. هنگامی که جراح می‌تواند پوست و عضلات را روی استخوان بکشد و پوست را بخیه بزند.
2. پوست قابل بخیه زدن نیست و فرد نیازمند جراحی‌های ترمیمی پوست و عضلات می‌باشد.
3. فرد دچار آسیب عروقی شدید بوده و نیازمند جراحی‌های عروقی می‌باشد.

بیشتر بخوانید: شکستگی مچ دست چگونه است؟

علل ایجاد شکستگی باز

شکستگی باز بیش تر در اثر ضربات شدید و پرانرژی مانند تصادفات رانندگی ایجاد می‌شود. در این بیماران علاوه بر شکستگی، آسیب‌هایی در دیگر نقاط بدن نیز دیده می‌شود. آسیب‌های کم انرژی تر نیز می‌توانند در برخی موارد سب ایجاد شکستگی باز شوند؛ به عنوان مثال فرد در اثر افتادن یا حین ورزش کردن دچار آسیب می‌شود.

هرچه سن فرد بیش تر شود، استخوان‌ها ضعیف تر شده و احتمال افتادن و سقوط کردن نیز بیشتر می‌شود. به همین علت با افزایش سن، ریسک ایجاد شکستگی باز نیز افزایش می‌یابد.

افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه ای تضعیف کننده استخوان بیش تر در معرض شکستگی باز می‌باشند. شرایطی همچون استئوپروز یا پوکی استخوان، عفونت‌ها و تومور‌ها سبب افزایش احتمال بروز شکستگی‌های باز می‌شوند.

علائم شکستگی باز

علائم می‌تواند با توجه به استخوان شکسته شده متفاوت باشد:

• درد
• تورم
• سوزش
• جابجایی پوست در ناحیه آسیب دیده
• چرخش: ناحیه آسیب دیده حالت غیرمعمولی به خود می‌گیرد.
• فرد نمی تواند از عضو آسیب دیده استفاده کند.
• خون ریزی
• رنگ پریدگی و بی حالی
• احساس تهوع و استفراغ در برخی از موارد

معاینات و درمان‌های اورژانسی در شکستگی باز به چه صورت می‌باشد؟

• معاینات بالینی: در اورژانس، پزشک ارزیابی‌های اولیه را انجام می‌دهد و سایر آسیب‌ها را نیز بررسی می‌کند. در این راستا پزشک در مورد نحوه ایجاد آسیب و داروهای مصرفی فرد از وی سوالاتی می‌پرسد. سپس پزشک محل زخم و شکستگی را از نظر آسیب‌های بافت نرم، عروق و اعصاب بررسی می‌کند. اگر در ناحیه شکستگی زخم وجود داشته باشد، فرض بر این است که شکستگی از نوع باز است.
• تست ها: از گرافی ساده برای بررسی میزان جابجایی استخوان‌ها و تعداد استخوان‌های شکسته شده استفاده می‌شود. برای بررسی جزئیات بیشتر، ممکن است پزشک CT Scan برای بیمار درخواست کند.
• درمان آنتی بیوتیکی و ضد کزاز: برای پیشگیری از ایجاد عفونت، برای فرد درمان آنتی بیوتیکی شروع می‌شود و با توجه به شرایط فرد، ممکن است برایش یک دوز واکسن کزاز نیز تزریق شود.
• ثابت کردن ناحیه آسیب دیده: روی زخم با گاز استریل پوشانده شده و اندام آسیب دیده آتل گرفته می‌شود.

درمان شکستگی باز

• دبریدمان: پزشک متخصص در اتاق عمل تمام مواد خارجی و بافت‌های آسیب دیده را حذف می‌کند. این کار به پیشگیری از عفونت کمک شایانی می‌کند.
• فیکساسیون داخلی: در مواردی که زخم تمیز است، آسیب بافتی کم است و شکستگی استخوان خیلی شدید نیست، می‌توان از این روش استفاده کرد. پس از جراحی، اندام مربوطه تا زمان بهبودی شکستگی، گچ یا آتل گرفته می‌شود.
• فیکساسیون خارجی: در موارد شدیدتر که آسیب خیلی زیاد است، در ابتدا از این روش استفاده می‌شود.
• در موارد خیلی شدید، ممکن است فرد نیازمند پیوند پوست و جراحی‌های ترمیمی دیگر شود.

https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/open-fractures/

خشکی مفاصل یا در اصطلاح انگلیسی «Joint Stiffness» عارضه‌ای است که دیر یا زود بسیاری از افراد با آن روبرو خواهند شد. این عارضه که با افزایش سن ایجاد می‌شود، نتیجه و ثمره استفاده مداوم و زیاد از مفاصل، عضلات و استخوان در طول سالیان دراز است. بسیاری از افراد خشکی مفاصل را درست بعد از بیدار شدن از خواب تجربه می‌کنند. علت اصلی خشکی مفاصل، کاهش حجم مایع مفصلی در طول ساعت‌های خواب می‌باشد.

شدت خشکی بسته به عامل ایجاد کننده و میزان آسیب می‌تواند خفیف، متوسط و شدید باشد. در موارد خفیف، فرد بعد از یک دوره بی تحرکی، در مفصل خود احساس خشکی کرده و بعد از مدت کوتاهی این احساس خشکی از بین می‌رود. اما در موارد شدید، فرد ممکن است در تمام طول روز در مفاصل خود احساس خشکی کرده و قادر به انجام فعالیت‌های روزمره خود نباشد. همچنین در برخی از موارد، خشکی می‌تواند با درد و التهاب همراه باشد.

افزایش سن تنها عامل ایجاد خشکی در مفاصل نیست؛ بلکه وضعیت‌های دیگری مثل التهاب مفاصل، لوپوس و التهاب بورس‌ می‌توانند باعث ایجاد خشکی در مفاصل شوند. برای آشنا شدن با علت‌های اصلی ایجاد خشکی مفاصل و روش‌های درمانی مناسب برای این عارضه با ما تا آخر این مقاله همراه باشید.

بیشتر بدانید: عفونت های مفصلی و استخوانی چیست؟

آرتریت روماتوئید

شایع‌ترین عاملی که باعث ایجاد درد در مفاصل می‌شود آرتریت است. آرتریت روماتوئيد شایع‌ترین نوع آرتریت‌ها بوده و در ایالات متحده آمریکا بیش از ۱.۵ میلیون نفر به این بیماری مبتلا هستند. علائم این بیماری به طور معمولی در سنین ۳۰ تا ۶۰ سال ایجاد می‌شود.

آرتریت روماتوئید که یک اختلال التهابی مزمن است، با مکانیسم خودایمنی ایجاد عارضه و بیماری برای فرد می‌کند؛ بدان معنا که سیستم ایمنی افراد مبتلا اشتباها بافت‌های سالم بدن را بیگانه تشخیص داده و آن‌ها را از بین می‌برند. مفاصل یکی از محل‌های شایعی هستند که سیستم ایمنی باعث تخریب آن‌ها شده و در طول زمان باعث خوردگی استخوان و تغییر شکل مفصل گردد.

آرتریت روماتوئید هیچ درمان قطعی نداشته و تنها راه مدیریت آن از طریق دارودرمانی و روش‌های دیگر است. هدف از مدیریت بیماری جلوگیری از پیشرفت بیماری و عدم بروز عوارض خطرناک برای فرد می‌باشد.

استئوآرتریت یا آرتروز

یکی دیگر از انواع شایع آرتریت بیماری استئوآرتریت است که در ایران آن را با نام آرتروز می‌شناسیم. هم‌اکنون حدود ۲۷ میلیون آمریکایی به این بیماری مبتلا هستند. این بیماری بیش‌تر در افراد بالای ۶۵ سال ایجاد می‌گردد و طی آن، غضروف مفصلی نازک شده و ممکن است از بین برود. استئوآرتریت در هر مفصلی از بدن ممکن است ایجاد شود اما شانس ابتلای این مفاصل بیشتر است:

• زانو
• لگن
• انگشتان
• گردن
• کمر

در صورتی که استئوآرتریت پیشرفت کند، می‌تواند علائمی غیر از خشکی نیز برای فرد ایجاد کند. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد
• تورم
• حرکت صدادار مفصل

در صورتی که وضعیت بیمار بدتر شود، استخوان‌های استحکام خود را از دست خواهند داد و ممکن است به راحتی دچار شکستگی شوند. در مراحل پیشرفته استئوآرتریت، غضروف مفصلی از بین رفته و خارهای استخوانی تولید می‌شوند. با توجه به اینکه دیگر غضروفی وجود ندارد، بافت دو استخوان به صورت مستقیم با یک دیگر در ارتباط قرار گرفته و به هم ساییده خواهند شد. ساییده شدن استخوان‌ها به یک دیگر باعث ایجاد درد شدید، خشکی و ناتوانی در حرکت دادن مفصل می‌شود.

لوپوس

لوپوس همانند روماتوئید آرتریت یک بیماری خودایمن است. بدن شما به خودش حمله کرده و به بافت‌ها و اندام‌های مختلف آسیب می‌رساند. در صورتی که مفاصل نیز در این بیماری درگیر شوند خشکی، درد و تورم نیز ایجاد خواهد شد. تشخیص لوپوس نسبتا سخت است؛ چراکه علائم بیماری‌های دیگری را تقلید می‌کند. ممکن است تشخیص این بیماری ماه‌ها به طول بی‌انجامد. لوپوس یک بیماری مزمن است. در صورتی که به این بیماری مبتلا شوید، علائم مربوط به آن را تا آخر عمر تجربه خواهید کرد. هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد و درمان‌های موجود با هدف کنترل بیماری و کاهش علائم آن انجام می‌گیرند.

بورسیت

بورس، بالشتکی کوچک و پر از مایع است که باعث نرمی و راحتی حرکات استخوان‌ها، لیگامان‌ها و عضلات در ساختار مفصلی می‌گردد. در صورتی که این بالشتک‌ها دچار التهاب شوند، وضعیتی ایجاد می‌شود که به آن بورسیت می‌گوییم. این وضعیت می‌تواند باعث خشکی و درد در مفصل آسیب دیده شود.

بورسیت می‌تواند در هر مفصلی ایجاد شود؛ اما شایع‌ترین مفاصل برای این وضعیت مفاصل بزرگی مثل آرنج، شانه و لگن هستند. سایر محل‌های شایع نیز عبارت‌اند از زانو، مچ پا و انگشت شست پا. بورسیت اغلب به صورت خودبخودی بهبود می‌یابد و درمان اصلی آن استراحت دادن چند هفته‌ای به مفصل مربوطه است.

نقرس

برخلاف سایر علل خشکی مفصل، بیماری نقرس به صورت ناگهانی ایجاد می‌گردد. افراد مبتلا به نقرس درد حاد و شدیدی را تجربه می‌کنند که حتی ممکن است شبانه فرد را از خواب بیدار کند.

اپیزودهای شدید و ناگهانی از درد و تندرنس در مفصل، مشخصه اصلی نقرس می‌باشد. نقرس می‌تواند هر مفصلی را درگیر کند؛ اما مفصل شست پا اغلب نخستین مفصلی است که درگیر علائم می‌شود. این بیماری در مردان بیش از زنان دیده می‌شود. زنانی که دچار منوپاز (یائسگی) شده‌اند شانس بیشتری برای ابتلا به نقرس خواهند داشت.

تومورهای استخوانی

هرچند این تومورهای استخوانی ندرتا باعث ایجاد درد مفصلی و خشکی در آن می‌گردند؛ اما همچنان این احتمال وجود دارد که خشکی مفصل علامتی از یک بدخیمی باشد. افرادی که به سرطان‌های استخوانی مبتلا هستند دچار درد استخوانی و مفصلی، تورم یا حساسیت نسبت به محرک‌های معمولی می‌شوند. البته باید توجه داشته باشید که همه افراد مبتلا به سرطان‌های استخوانی لزوما احساس درد نمی‌کنند و به همین دلیل ممکن است بدخیمی پیشرفت کرده و با علائم بدتری کشف شود.

بیشتر بخوانید: آرتریت عفونی چیست؟

راه درمان خشکی مفصل چیست؟

مهم‌ترین قدم در بهبود علامت خشکی در مفصل، درمان عامل ایجاد کننده آن است. اگر خشکی صبحگاهی بیش از ۳۰ دقیقه تجربه می‌کنید یا علائم به مرور در حال بدتر شدن‌اند، بهتر است هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید. برخی از اقداماتی که می‌توانید تا زمان مراجعه به پزشک از آن‌ها برای تخفیف علائم کمک بگیرید عبارت‌اند از:

• کمپرس سرد یا گرم
• داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، آسپیرین و ناپروکسن
• داروهای کورتیکواستروئیدی
• تمرین‌های ورزشی

https://www.healthline.com/health/stiff-joints

آمبولی چربی یعنی ورود سلول‌های چربی به داخل جریان خون. این مساله همواره آسیب‌زا نیست و در عمده موارد چربی وارد شده به خون در آن حل شده و از بین می‌رود؛ اما در وضعیت‌های خاص ممکن است آسیب‌های جدی برای فرد ایجاد کند. سندروم آمبولی چربی (Fat Embolism Syndrome یا FES) وضعیتی است که یک تکه چربی داخل عروقی نسبتا بزرگ وارد جریان خون شده و با آن حرکت می‌کند. این تکه چربی ممکن است در نقطه‌ای سیستم عروقی که مسیر عبوری تنگ‌تر شده، رگ را ببندد و باعث انسداد آن گردد. در این شرایط جریان خون تغذیه کننده یک اندام خاص مسدود شده و دچار آسیب می‌شود.

آمبولی‌های چربی اغلب در اثر شکستگی‌های استخوانی، به خصوص شکستگی‌های استخوان‌های بلند ایجاد می‌شوند. احتمال بروز این وضعیت در شکستگی‌ منفرد استخوان‌های بلند ۳ تا ۴ درصد و در شکستگی‌های متعدد استخوانی تا ۱۵ درصد می‌باشد. در ادامه مطلب توضیحاتی کامل درباره علت بروز این بیماری، علائم و نشانه‌های آن، نحوه مقابله با عوارض آن و در نهایت چگونگی پیشگیری از بروز آن خواهیم داد. پس با ما همراه باشید.

بیشتر بدانید: تنوسینویت چرکی و راه‌های درمان آن

آمبولی چربی چگونه ایجاد می‌شود؟

شاید برایتان سوال شده باشد که چرا همه موارد آمبولی چربی باعث ایجاد علائم نمی‌شود؟ هنوز پاسخ دقیقی برای این سوال وجود ندارد اما فعلا دو نظریه برای آن مطرح گردیده است. نظریه اول بر پایه انسداد مکانیکی این مساله را توضیح می‌دهد. دانشمندانی که طرفدار این نظریه هستند معتقدند برخی از استخوان‌ها به خصوص استخوان‌های کوچک، مغز استخوان کوچک‌تری دارند و میزان حجم چربی وارد شده به خون بسیار کم‌تر از آن است که بتواند آسیبی ایجاد کند. در سوی مقابل، استخوان‌های بلند مقادیر چربی بالاتری داشته و شکستگی آن‌ها باعث ایجاد آمبولی چربی بزرگ‌تری می‌شود و به همین دلیل احتمال بروز FES در این موارد بیشتر است.

نظریه دوم، نظریه شیمیایی است و بیان می‌دارد که پاسخ بدن باعث ایجاد سندروم آمبولی چربی می‌شود. طرفداران این نظریه معتقدند که سلول‌های بدن برای مقابله با آمبولی‌های چربی موادی از خون ترشح می‌کنند که باعث ایجاد التهاب و آسیب در اندام‌ها و بافت‌های مختلف می‌گردد.

فارغ از اینکه علت ایجاد سندروم آمبولی چربی چیست، عوامل خطری وجود دارند که احتمال بروز این بیماری را افزایش می‌دهند. این عوامل خطر عبارت‌اند از:

• جنس مذکر
• سن بین ۲۰ تا ۳۰ سال
• شکستگی بسته (به این معنا که استخوان شکسته شده از پوست بیرون نزده باشد)
• شکستگی‌های متعدد به خصوص در اندام تحتانی و لگن

سندروم آمبولی چربی چه علائمی ممکن است برای فرد ایجاد کند؟

علائم و نشانه‌های آمبولی چربی ۱۲ تا ۷۲ ساعت بعد از تروما بروز پیدا می‌کنند و شامل موارد زیر می‌باشند:

• تنفس سریع
• کوتاهی تنفس
• گیجی
• بی حالی
• کما
• راش ریز‌ (نقاط قرمزرنگ روی پوست) که اغلب در قفسه سینه، سر و گردن دیده می‌شوند و به دلیل خونریزی زیرجلدی ایجاد گردیده‌اند.
• تب
• کم‌خونی

تشخیص سندروم آمبولی چربی چگونه انجام می‌گیرد؟

هیچ تست اختصاصی جهت تشخیص آمبولی چربی وجود ندارد. حتی با استفاده از روش‌های تصویربرداری نیز ممکن است نتوانیم وجود آمبولی چربی را تشخیص دهیم. به همین دلیل، پزشکان معمولا بر اساس معاینه فیزیکی، شرح حال و تاریخچه پزشکی به خصوص شکستگی‌های اخیر و کرایتریای گورد (Gurd’s criteria) به تشخیص می‌رسند. کرایتریای گورد شامل دو لیست کرایتریاهای ماژور و مینور می‌باشد. وجود یک مورد از کرایتریاهای ماژور و ۴ مورد از کرایتریاهای مینور تشخیص را برای پزشک مسجل می‌کند.

کرایتریاهای ماژور گورد عبارت‌اند از:

• راش پتشیال
• دیسترس و ناراحتی تنفسی
• وضعیت ذهنی ناپایدار

کرایتریاهای مینور گورد نیز عبارت‌اند از:

• وجود چربی در خون
• تب
• زردی
• کم‌خونی
• تعداد ضربان بالای قلب
• عملکرد مختل کلیوی

سندروم آمبولی چربی چگونه درمان می‌شود؟

در صورتی که تشخیص وقوع سندروم آمبولی چربی محرز شود، فرد بیمار باید در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شده و تحت درمان‌های حمایتی قرار بگیرد. در بخش مراقبت‌های ویژه برای فرد از دستگاه‌های ونتیلاتور استفاده می‌شود تا کار تنفسی تسهیل گردد. در صورتی که اکسیژن خون بیمار افت پیدا کرده باشد اکسیژن نیز تجویز خواهد شد. برای فرد بستری شده مایع درمانی نیز انجام می‌شود تا حجم خون در جریان افزایش یافته و آمبولی چربی راحت‌تر از بدن دفع گردد.

برخی از پزشکان کورتون و داروهای رقیق کننده خون مثل هپارین نیز تجویز می‌کنند که البته اثربخشی این داروها برای این دسته از بیماران هنوز تایید نشده است.

در صورتی که روند احیا به درستی و به موقع انجام شود، معمولا هیچ عارضه جانبی در بلندمدت برای بیمار باقی نخواهد ماند. سندروم آمبولی چربی بیماری خطرناکی است و حدود ۱۰ الی ۲۰ درصد از بیماران معمولا جان سالم به در نمی‌برند.

چگونه می‌توان از بروز سندروم آمبولی چربی پیشگیری کرد؟

نخستین اقدام در جهت پیشگیری از این بیماری جلوگیری از شکستگی استخوان‌ها است. بدین منظور بهتر است از کفش‌های مناسب استفاده کنید، حواستان را نسبت به محیط اطراف جمع کنید و ورزش‌های تعادلی مثل یوگا را تمرین کنید. در صورتی که شکستگی اتفاق افتاده باشد بهتر است اقدامات زیر را جهت پیشگیری از بروز آمبولی چربی انجام دهید:

در صورتی که حدس می‌زنید استخوان شکسته شده یک استخوان بلند است، تا جای ممکن آن را حرکت ندهید.

اگر قرار است جراحی شوید سعی کنید در سریع‌ترین زمان ممکن وقت عمل بگیرید؛ چرا که تاخیر در انجام عمل جراحی خطر بروز آمبولی چربی را افزایش می‌دهد.

اگر دچار شکستگی استخوان بلند شده‌اید یا قرار است تحت عمل جراحی قرار بگیرید، با پزشک خود درباره مصرف کورتیکواستروئید به صورت پروفیلاکتیک مشورت کنید. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف پروفیلاکتیک کورتون‌ها می‌تواند در پیشگیری از بروز آمبولی چربی مفید و موثر باشد.

https://www.healthline.com/health/fat-embolism-syndrome